Dünden Bugüne ulaşım,Türkiye’de Ulaşım,Konu Anlatımı

TÜRKİYE’DE ULAŞIM
Ulaşım insanların ürettikleri çeşitli ham ve işlenmiş maddelerin, haberlerin bir yerden başka bir yere nakledilmesidir. Ulaşımda modern araçlar ve ulaşılan hız sonucunda sanayi, ticareti turizm ve sosyal faaliyetler hızla gelişmiştir.

1. Türkiye’de Ulaşımı Etkileyen Doğal ve Beşeri Faktörler

Ulaşımı etkileyen en önemli doğal faktör yer şekilleridir. Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde dağların kıyıya paralel uzanması ve ortalama yükseltinin fazla olmasından dolayı ulaşım yolu açmak çok zor olmaktadır. Bunun yanında köprü ve tünel yapımı maliyeti artırmaktadır. Ayrıca dağları yaran derin akarsu vadileri ulaşımı zorlaştırmaktadır.
İklim koşulları da ulaşımı önemli ölçüde etkiler. Don olayı, kar, sis ve seller ulaşımı engeller veya zorlaştırır. Özellikle Doğu Anadolu Bölgesi’nde kar yağışı ve don olayları, Karadeniz Bölgesi’nde de heyelanlar ulaşımı olumsuz olarak etkilemektedir.
Yol yapım masraflarının, çalışmaların planlanması ve bunları yürütecek idari ve teknik kadroların bulunması zorunluluğu ulaşımı etkileyen beşeri faktörlerdir. Özellikle gelişmiş otoyol ağının kurulması için büyük sermayeler gerekmektedir. Turizm ve sanayi faaliyetlerinin çok olduğu yerler ile nüfusun sık olduğu yerlerde ulaşım ağı canlıdır.

2. Türkiye’de Kara Ulaşımı

a. Kara Yolları
Türkiye’de en yaygın ulaşım kara yollarından sağlanır. Yük taşımacılığının % 70’i, yolcu taşımacılığının da % 90’ı kara yolu ile yapılmaktadır. Ülkemizde kara yolları, özellikle 1950 yılından sonra artmaya başlamıştır. Çünkü bu yılda Kara Yolları Genel Müdürlüğü kurulmuş, yolların yapım ve bakım işlerini üstlenmiştir. Türkiye’deki en işlek kara yolları Edirne, İstanbul, Ankara, Adana ile İstanbul, Bursa, İzmir arası İzmir, Aydın, Denizli arasıdır. Son yıllarda ülkemizdeki kara yolu yapımı yeni bir boyut kazanmıştır. Ankara – İstanbul ve İstanbul – Edirne arasında olduğu gibi, Avrupa ölçüsünde otoyol yapımına başlanmıştır.
b. Demir Yolları
Türkiye’de ilk demir yolu hattı 1866 yılında İzmir – Aydın arasında kurulmuştur. Daha sonra bu yollar zamanla doğuya doğru uzatılmıştır. Günümüzde demir yollarımızın toplam uzunluğu 8200 km’yi bulmuştur. Ancak ülkemizin yüzölçümüyle kıyaslandığında bu miktar oldukça yetersizdir. Sözgelimi Almanya’da 43 bin, Fransa’da 34 bin, İtalya’da 29 bin km’lik demir yolu ağı vardır. Ülkemizde demir yolu yapım ve bakım işlemleri Devlet Demir Yolları İşletmeleri Genel Müdürlüğü’nce yürütülmektedir.
Ülkemizde yer şekillerinin çok yüksek ve engebeli olmasından dolayı, demir yolu yapımı kara yolu yapımına göre çok zor olmaktadır. Doğu Karadeniz, Antalya ve Hakkari bölümleri ile Menteşe yöresinde demir yolu ağı henüz yoktur. Yük ve yolcu taşımacılığında demir yolunun payı henüz % 15-20 dolayındadır.

3. Türkiye’de Deniz Ulaşımı

Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve iki önemli boğaza sahip olması, denizcilik alanında gelişmesi bakımından çok önemlidir. Dünya ticaretinde en çok kullanılan yol deniz yoludur. Bu nedenle, ülkemizde deniz yolunun ve limanların artırılması gerekir. Dünya deniz ticaret filosundaki payımız % 1’e bile ulaşmamıştır. Fakat son yıllarda sanayi ve ticaretin gelişmesiyle, limanlarımızda indirilen – bindirilen yükte 8 – 10 katlık artışlar olmuştur.
Türkiye kıyılarındaki limanların sayısı 80 civarındadır. Bunların bir kısmı sadece gemi uğrak yeri iken, bir kısmı da büyük ticaret limanlarıdır. İstanbul limanı ülkemizde en işlek limandır. Hem ihracatta, hem de ithalatta en çok yükleme ve boşaltma yapılan limanımızdır. İzmit, Bandırma, Tekirdağ ve Çanakkale limanları Marmara kıyılarında yer alan diğer önemli limanlardır. Karadeniz kıyılarında başlıca; Hopa, Trabzon, Giresun, Samsun, Ordu, Sinop, Zonguldak ve Ereğli limanları vardır. Ege denizi kıyılarındaki en önemli liman İzmir limanıdır. Bu liman ülkenin önemli ihracat limanlarındandır. Antalya, Mersin ve İskenderun limanları da Akdeniz kıyılarında yer alan önemli limanlardır.
Bir limanın iç bölgelerle olan ulaşım bağlantısı özelliğine hinterlant (art bölge) denilmektedir. Hinterlandı geniş limanlar gelişmeye elverişlidir. Örneğin Sinop limanı doğal liman olduğu halde, hinterlandı geniş olmadığı için, suni bir liman olan Samsun limanı kadar gelişememiştir. Akdeniz ve Karadeniz’de boyuna kıyılar yaygın olduğundan doğal limanlar fazla değildir. Buna karşın enine kıyılar Ege’de yaygın olduğundan doğal limanlar daha fazladır. Türkiye’deki denizcilik işleri, Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye Gemi Sanayii A.Ş. ile özel şirketler tarafından yürütülmektedir.

4. Türkiye’de Hava Ulaşımı ve Hava Limanlarımız

Türkiye’nin ulaşımında en az payı olan sektör hava yollarıdır. Çünkü hava yolu ile ulaşım yüksek sermaye ve teknoloji gerektirmektedir. Türkiye’de hava ulaşımı için Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Son yıllarda özel hava yolu taşımacılığında da önemli artışlar meydana gelmiştir.
Ülkemizdeki hava alanları büyüklük bakımından birbirlerinden farklıdır. Pist uzunluğu 2100 metreden daha fazla olan hava alanlarına hava limanı denilmektedir. Atatürk (İstanbul), Esenboğa (Ankara), Adnan Menderes (İzmir) en işlek hava limanlarımızdır. İstanbul’un Anadolu yakasında Kurtköy’de kurulan Sabiha Gökçen hava limanı da uluslar arası standartlardadır. Adana, Antalya, Dalaman, Bodrum, kayseri, Diyarbakır, Erzurum, Malatya, Elazığ, Van, Samsun, Trabzon gibi merkezlerimizde de hava alanları bulunmaktadır.