MADDENİN YAPI TAŞLARI-ATOMLAR VE ATOMUN TARİHİ

ÜNİTE 3: MADDENİN TANECİKLİ YAPISI
KONU: MADDENİN YAPI TAŞLARI  
MADDE: Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir.Maddeler doğada  katı, sıvı ve gaz.gibi farklı hallerde bulunurlar.

Katı  (toprak,taş,odun)    
             Sıvı  (su,zeytinyağı, alkol)             
 Gaz  (hava,hidrojen,oksijen)    

Katı
Tanecikler arası uzaklık azdır. 
Belli bir şekle  ve hacme sahiptir.
Kapladığı hacim en azdır.
Yoğunluğu en fazladır.
Tanecikler arası çekim kuvveti en fazla
Hareket enerjisi düşüktür.
Maddenin en düzenli halidir.

    Titreşim hareketi yapar

Sıvı
Tanecik arası biraz boşluk vardır.
Belli bir şekli yoktur.
Bulunduğu kabın şeklini alır.
Sıvı halde maddenin belli bir hacmi vardır.

Yoğunluğu katılardan az, gazlardan çoktur.

Çekim kuvveti katılardan az, gazlardan daha çoktur.

Akışkanlık özelliği vardır.

Öteleme  hareketi yapar.

Gaz 

    Tanecik arası boşluk çoktur.

    Belli bir şekli yoktur.Bulunduğu kabın şeklini alır.

    Kapladığı hacim en büyüktür.

    Yoğunluğu en azdır.Tanecikler arası çekim kuvveti çok azdır.

Maddenin en düzensiz halidir.

Taneciklerin enerjisi çok fazladır.

Akışkanlık özelliği vardır.

Öteleme hareketi yapar.

Sıkıştırılabilir.  

MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ
Madde miktarına bağlıdır. Bütün maddelerde bulunan özeliktir.

1-Kütle: Değişmeyen madde miktarıdır.Eşit kollu terazi ile ölçülür.Heryerde aynıdır.Birimi kg'dır.

2-Hacim:Cisimlerin uzayda kapladığı yerdir.

a) Düzgün geometrik cisimlerin hacimleri matematiksel yöntemlerle bulunur.

b)Düzgün olmayan cisimlerin hacimleri suya atılarak bulunur.

3-Eylemsizlik:Cismin bulunduğu durumunu koruma eğilimidir.

4-Tanecikli Yapı(Boşluklu Yapı):Tüm maddeler atomlardan oluşur.Atomlar arası boşluklu yapı vardır.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ:Madde miktarına bağlı değildir. Maddeleri ayırt etmeye yarar.
 İnceleme: Aşağıdaki tabloda ayırtedici özellikler gösterilmiştir.İnceleyiniz.

               

MADDENİN HAL DEĞİŞTİRMESİ

Maddenin ısı alarak ya da ısı vererek fiziksel durumunu değiştirmesidir.

Hal değiştirmede: Kimyasal özellikler değişmez.(Atom-molekül yapısı)

                               Fiziksel özellikler değişir.(Özkütle-katı-sıvı-gaz-çekim kuvveti)

ATOM: Maddenin en küçük yapı taşı atomlardır.Atomlar hücreden çok küçüktür.Bir tek hücrede trilyonlarca atom vardır.
Atomun Tarihi

Atom kavramını ilk kez  MÖ 400′lü yıllarda yaşamış olan Democritus kullanmıştır. O tarihten günümüze atom hakkında pek çok görüş ortaya atılmıştır.

Atomun yapısını araştıran bilim insanları ve görüşleri aşağıda verilmiştir.

                                                 Democritus (MÖ 400′lü yıllar) İlk kez atom kelimesini kullandı. Democritus atoma atomos (bölünemez) ismini vermişti. Democritus atomu  belirli bir şekilde değil, sadece bir tanecik olarak düşünüyordu.

Dalton (1800′lü yıllar) Atom hakkında ilk bilimsel çalışmayı yapan insandır. Democritus sadece konu üzerinde düşünmüştü.Dalton atomun sert, içi dolu küre şeklinde olduğunu söylemiştir.Dalton'a göre maddelerin farklı olmasının nedeni atomlardır ve atom daha küçük parçalara  bölünemez.



Dalton'dan sonra Marie Curie ve Becquerel'in yaptığı çalışmalar sonucu bilim adamları atomun daha küçük parçacıklardan oluştuğunu keşfetmiştir.Günümüzde atomun daha küçükparçacıklardan oluştuğu ve bölünebildiği bilinmektedir.Ancak "bölünemeyen"anlamına gelen adı değiştirilmemiştir.
                                                                                                              

Thomson (1897) Atomun daha küçük parçacıklardan oluştuğunu buldu. Atomu üzümlü keke benzetmiştir. Ona göre kek artı yüklü, üzümler de eksi yüklü parçacıklardı. Yani elektronlar hareketsizdi.

 

Rutherford (1912) Rutherford’a göre Thomson’un teorisinde de eksiklikler vardı. Rutherford, elektronların çekirdek etrafında döndüğünü, pozitif yüklü protonların ise çekirdekte bulunduğunu belirtti. Eksi yüklü elektronların artı yüklü çekirdeğe düşmemesi için hareketli olması gerektiğini söyleyerek Nobel Kimya Ödülü aldı.

                                                                                                         

Bohr (1913) Elektronların çekirdeğin etrafında belirli kurallarla dolaştığını söyledi. Katmanları buldu. Elektronların belirli katmanlarda bulunduğunu söyledi.

Modern Atom Teorisi (1930) Son görüşe göre atomda katman bulunmamaktadır. Bunun yerine  elektron bulutu denilen bir kavram getirilmiştir. Elektronların bulunma ihtimali olan geniş alanlara elektron bulutu denilmektedir. Modern atom teorisine göre elektronların çekirdek etrafındaki dönüşü bir lambanın etrafında dönen sineklere benzemektedir. Birden fazla bilim insanının ortak çalışmasıyla geliştirilmiştir.

Atom hakkındaki görüşler zaman içinde gelişme göstermektedir. Atom hakkında bilinmeyen  çeşitli konular bulunmaktadır.İlerleyen yıllarda atom hakkında yeni bilgiler bulunabilir ve yeni atom modelleri ortaya çıkabilir.

ATOMUN YAPISI

Madde, atom adı verilen taneciklerden oluşur.Atom maddenin en küçük yapı taşıdır.Atomun yapısında proton, nötron ve elektron bulunur.Proton ve nötron atomun çekirdeğinde yer alır.Elektron ise çekirdek etrafında dolanır.                                           
                                                                                                            

Proton: Atomun çekirdeğinde bulunur. Pozitif (+)  yüklü bir parçacıktır. Kütlesi 1 akb’dir.
Atom çekirdeğinde yüklü olarak sadece protonlar bulunduğu için, atomun çekirdek yükü daima (+) artıdır.
Nötron: Atomun çekirdeğinde bulunur. Kütlesi hemen hemen protona eşittir. Elektrik yükü taşımaz.Yani yüksüz bir parçacıktır.

Elektron: Atomun çevresinde çok büyük hızla dönen hareketli bir parçacıktır.Negatif ( - )yüklüdür.