ASİTLER VE GENEL ÖZELLİKLERİ

ASİTLER

Asitler kimyada önemli bir bileşik sınıfını oluştururlar.Asit-latince  anlamına gelen asidus kelimesinden alınmıştır.Günlük gıda maddelerinin bir çoğunda asit vardır.Canlı organizmaların hayatsal faaliyetlerinde asitlerin önemi büyüktür.Mide özsuyu besinlerin sindirimi için %0,4 oranında hidroklorik asit içerir.Proteinlerin oluşumunda amino asitlerin önemi tartışılmaz bir gerçektir.Genel olarak asitler;inorganik ve organik asitler  olarak iki gruba ayrılırlar.Yapısında karbon elementi bulunmayan asitlere inorganik aitler ,karbon elementi kullanılarak oluşturulan asitlere ise organik asitler denir.

ASİTLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

-Asitlerin tadları ekşidir.Örnek olarak;sirkedeki asetik asit ekşi elmada ki malik asit , limondaki sitrik asit ve askorbik asit(C Vitamini),yoğurt suyundaki laktik asit, meşrubat ve kolalardaki karbonik asit sayılabilir.Ancak her asitin tadına bakamayız.Çünkü asitlerden bazıları parçalayıcı bazıları da zehirlidir.
-Asitler yakıcı özelliğe sahiptir.Asitlerin bu özelliği her asitte aynı şekilde olmaz.Örneğin Hno3 deriye döküldüğünde proteinlerle tepkimeye girer.H2SO4 ise hücre suyunu çekerek yakma etkisi gösterir.
-Asit suda çözüldüğünde ne kadar fazla iyon oluşuyorsa,iletkenlik o kadar fazla olur .Kuvvetli asitlerde iletkenlik fazla zayıf asitlerde ise azdır.
-Asitler mavi turnusol  kağıdını kırmızıya çevirir.Turnusol kağıtları indikatör boyası emdirilmiş kağıtlardır.İndikatör boyaları ise ortamın asidik veya bazik olmasına göre renk değiştiren maddelerdir.Örneğin bir indikatör olan metil ora→nj asitler kırmızı renge döner.
-Asitlerin genel olarak yapılarında proton bulunur.Ancak yapılarında hdrojen bulunan tüm maddeler asit değildir.MC1 kuvvetli bir asit olmasına karşın nh3 baz özelliği gösterir.CH+ ise asit ve baz karakteri göstermez.
-Bazlarda birleşerek tuz ve su oluştururlar.Kimyada bu tepkimelere nötrleşme tepkimesi denir. 

              [BAZ+ASİT→TUZ+SU]
           NaOH + Hcı > Nac I + h20
           2KOH + H2SO 4 + K2SO4 + 2H2O
           Ca(OH)2 + H2SO4 - CASO4 + 2H2O

-Metal oksitlerde(Bazik oksitlerle)birleşerek tuzları yaparlar.
                 METAL OKSİT + ASİT TUZ→SU
           Na2O + 2hcI >>  2NacI + H2 O
           CaO + H2SO4  >> CASO4 + H2O
           K2O + H2CO3 >>K2CO3 + H2 O
           CUO + 2HNO3>>CU(NO3)3 +  H2O

-Asitlerin metaller ile olan tepkimeleri , metallerin aktifliğine göre değerlendirilir.Metallerin aktiflik sırası
              K , Na , Ca , Mg , Al , Zn , Fe
   
Aktifliği hidrojenden fazla olan metaller
               Cu , Ag , Hg, Au, Pt

Aktifliği hidrojenden az olan metaller  (şeklindedir)

a)Aktifliği hidrojenden fazla olan metaller seyreltik asitler ile H2  gazı oluşturacak şekilde tepkime verirler.
             METAL+ASİT→TUZ + H2   GAZI

          Mg + 2Hcı →MgCI2  + H2
          Zn+2Hcı →ZnCI2+H2

b)Aktifliği hidrojenden az olan metallere  HCI ve seyreltik H2SO4 etki etmez.

          Cu+HCI →Tepkime gerçekleşmez.
          Cu+H2SO4→Tepkime gerçekleşmez.
          Ag+HCI →Tepkime gerçekleşmez.

c)Aktifliği hidrojenden az olan metallere HCI ve seyreltik H2SO4 tepkime verir.Bu tür tepkimelerden H2 yerine SO2 oluşur.

          Cu+2H2+SO4→CuSo4+So2+2h30
                            Derişik
          Zn+2H2SO4→ZnSo4+SO2+2H2O
                            Derişik
d)Aktifliği hidrojenden az olan metallere HNO3’ün etkisi ise seyreltik ve derişik olmasına bağlı olarak değişir.HNO3;Cu Hg ve Ag'’ etki eder.Pt ve Au '‘a etki etmez.

          Cu+4HNO3→Cu(NO3)+2NO2+2H3O
                                  Derişik
          3Cu+8HNO3-3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
                                  Seyreltik

-Asitlerin ametallere etkisi ise genellikle derişik durumunda olabilir.
          C+4HNO3→CO2+4NO2+2H20
                             (Derişik)
          C+2H2SO2→CO2+2SO2+2H20
                             (Derişik)

          S+4HNO3_SO2+4NO2+2H2O oluşur
                             (Derişik)

          Na2CO3+H2SO2-Na2SO4+H2O+CO2

          Ca(HCO3)2 + 2HCI – CACI2 +2H2O+2CO2

-Ametal oksitlerin (CO2, SO2, SO3, N2O5, P2O5 gibi) sulu çözeltileri asit özelliği gösterir.Ametal oksitlere asit oksitlerde denir.
     
              ASİT OKSİT +SU →ASİT
          CO2+ H2 O →H2CO3
          SO2+ H2O →H2SO3

          SO3    + H2o → H2SO4