Türk tarihindeki en önemli haritacılar kimdir?

Türk tarihindeki en önemli haritacılar kimdir?

KAŞGARLI MAHMUD (El Kaşgari) "Divanü-Lügat-it-Türk" (Türkçe sözlük) isimli bir yapıtında bir dünya haritası çizmiştir.

1416 da İbrahim KATİBİ bir harita çizmiştir.

1456 da Trablusgarplı İBRAHİM MÜRSEL (Mürsiyeli İbrahim) bir Türk denizcisi olarak Akdeniz haritası çizdi. 1460 yılında ise Güney Avrupa haritası yapmıştır.

EL İSTAHRİ (Ebu İshak İbrahim bin Muhammed el Farisi el İstahri) (15. yüzyıl), "Kitab al masalik val mamalik" (Masallar ve Ülkeler) isimli yapıtında dünyanın çeşitli yerlerine ait 20 harita vardır.

Türk Amiralı PİRİ REİS (1470-1554)

Kitabı Bahriye,Hadikat'ül Bahriye, Netayic'ül-Efkar fi Cezayir'ül Bihar, Bilad'ül- Aminat ve harita yapımıyla ilgili"Eşkalname"(o zamanlar haritaya eşkal deniliyordu) adında bir bilim kitabı ile 1528 tarihini taşıyan "Hind Denizi Haritası" gibi yapıtları yazmıştır.

MATRAKÇI NASUH (?-1533)

haritacı anlayışı minyatüre uygulayan ilk ressamdır.

Menazil (Hedefler) isimli yapıtında 16. yüzyılda yapılmış Anadolu atlası vardır.

"Umdet'ül-Hisab" (Hesabın ilkeleri),"Beyan-menazil-i sefer-i Irakeyn"

Amiral SEYDİ ALİ REİS, (? -1563)

"Miratül Memalik" (Ülkelerin aynası) adlı yapıtı yazmıştır. (Bu kitap 1815 de Almancaya, 1826 da Fransızcaya, 1899 da İngilizceye, 1963 de Rusçaya çevrilmiştir.)

"Mohit" (Okyanus) Bu eseride bir çok batı diline çevrilmiştir. Coğrafi Ögelerin yanında denizcilere yardımı dokunacak çok önemli Astronomik bilgilerde içeriyor.

Mirat-ül Kainat (Kainatın aynası) Bu eser de de coğrafya ve astronominin içiçedir.

"Seydi Ali Reis"

Yeryüzünün yuvarlak oldugunu ve dağların bu yuvarlaklığa engel teşkil etmediği bir kaç saptamda bulunmustur.

ALİ MACAR REİS

16.yüzyıl osmanlı deniz haritacılığının doruk noktalarından olan ali macar reis atlası yedi haritadan oluşmaktadır.

Atlasta Yer Alan Yedi Harita :

·Karadeniz haritası

·Doğu akdeniz ve ege haritası

·İtalya haritası

·Batı akdeniz ve iber yarım adası haritası

·İngiliz adaları ve atlantik kıyıları haritası

·Ege denizi-batı anadolu ve yunanistan haritası

·Dünya haritasıdır.

18 sayfadan oluşan atlasta haritalar yedi çift sayfa üzerinde 31x43 cmlik alanı kapsar. deri parşömen üzerine çizilmiştir.

MEHMET AŞIK (1555-?)

"Menazır-ül Avalim" (Dünyanın görünümü)

Tunus'lu Hacı Ahmed (?-?)

Bir Dünya haritası çizmiştir.

KATİP ÇELEBİ (1609-1657)

"Cihannüma" (Dünyayı gösteren), "Keşf-üz-Zunun" (sanıların keşfi), "Kozmoğrafya"

Eserleri bir kaç dile çevrilmiştir.

EVLİYA ÇELEBİ (1611-1682)

Bir çok ülke, bir çok şehir gezmiştir. 50 ye yakın savaşa katılığın bilinir. Fakat eserlerinde abartı uzlubuna yerli yersiz baş vurması sebebiyle eserlerine ve kendisine gölge düşmesine sebep olmuştur.

Alain MALLET (?-?)

İstanbul planını yapmıştır.

İBRAHİM MÜTEFERRİKA (1674-1745)

"Vankolu sözlüğü"

İSHAK EF (1831-1834)

"Mecmua-ı ulum-i riyazieye"

Johann Babtist HOMANN (1664-1724)

İstanbul Boğazının yanlış çizilmiş haritasını yaptı.

D'ANVİLLE (?-?)

Anadolu'nun ilk ciddi harita çalışmasını yapmıştır.

Carsten NİEBUHR (?-?)

Anadoşu seyahatleri sırasında ele aldığı bir harita çalışması vardır.

F.R. KAUFFER

İstanbul kenti planı yaptı

İngilizler tarafından 1784-88 yılları arasında Amiral TEÜGE, 1820 yılında Albay COTYE ve 1830-32 arasında Albay LAYONS ve GREY tarafından denizlerimizde hidrografik ölçmeler ve haritalar yapılmıştır. Daha sonra 1833 den itibaren İngiliz hidrograflarından WORTON başta olmak üzere PHILIP, SPRAT, WOODS ve MANSEL bu ölçülere devam etmişlerdir.,

Müderris ABDURRAHMAN Ffendi (?-?)

Darüt-tabaati'l-Amire(İlk Türkçe atlas)

LAPİE(?-?)

Rumeli Ve Batı Anadolu haritalarına imazasını atmıştır ve ilk deniz haritası 1830 yılında Heybeliada Deniz Harp Okulunda basılan Karadeniz haritasıdır.

MANGANARI(?-?)

Bir Rus Subayıdır. Karadeniz kııyılarımızın haritasını ilk defa MANGARI yapmıştır.

İstanbul ve Boğaziçi haritalarıda vardır. Maramara Denizi üzerine çalışmalar yapmış ve iskandil ölçülerini dahi hesaplanmıştır.

Helmuth v. MOLTKE (1800-1891)

1836-37 yıllarında İstanbul'un 1:25 000 ölçekli, 1837 de Çanakkale Boğazı'nın 1:20 000 ölçekli plançete ile haritasını yaptı. 1838 de Anadolu'da sekiz paftalık (Musul, Elazığ, Birecik, Samsun, Ankara, Urfa, Maraş) haritalarını yaptı.

1850 de Mühendishane öğrencileri İstanbul şehrinin planını yaptılar.

1853 yılında İstanbul Boğazından Varna limanına kadar olan kıyı bölgesi AHMET HOCA ve İngiliz WOODS tarafından ölçülmüştür.

1826-33 arasında Avusturyalı PROKESCH von OSTEN, 1836 dan itibaren İngiliz HAMİLTON, 1838-41 arasında İngiliz AINSWORTH, 1835-38 arasında BRANT 1830 da Fransız arkeologu TEXIER, HAMMAIRE DE HELL, 1842 de SCHÖNBORN, 1843 de KOCH, Rus doğa bilimcisi TCHİHATCEFF'in 1847-63 yılları arasındaki çalışmalardan 1853 de Küçük Asya isimli yapıtı, 1837 de Trakya'da Fransız jeologu AMİ BONE ve 10 yıl sonra aynı alanda VİQUESNEL, 1869 da F.v.HOCHSTETTER çalışmalar yapmışlardır.

Heinrich KIEPERT (1818-1899)

841-88 arasında Türkiye'ye gelerek önceleri Anadolu'nun kuzey batısında altı paftalık 1:400 000 ölçekli haritasını yapmıştır.

1844 : 1:1 000 000 ölçekli Anadolu,

1844 : 1:1 000 000 ve 1:2500000 ölçekli Osmanlı İmparatorluğu,

1853 : 1: 3 600 000 ölçekli Anadolu, Kafkasya, Batı İran,

1854 : 1: 500 000 ölçekli Anadolu haritası,

1868 : 1: 250 000 ölçekli Batı Anadolu haritası,

1884 : 1: 1 500 000 ölçekli Anadolu haritası,

1897 : 1: 4 000 000 ölçekli Asya Türkiyesi haritasıdır.

Richard KIEPERT (Heinrich KIEPERT'in Oğlu)

batıdan orta Anadolu'ya kadar olan bölgenin 1902-06 arası 24 paftalık 1:400 000 ölçekli haritasını yaptı.

F. v. VINCKE(?-?)

Osmanlı hizmetinde olan bir Prusya subayıdır. Ankara ilinin 1:6250 Ölçekli haritası ve planını yapmıştır.

Carl HUMANN (1839-1896)

İstanbul-İzmir arasındaki karayolu etüdünü yapmıştır.

Hafız ALİ ŞEREF (?-1907)

"Yeni Atlas" hazırlamıştır. 23x33 cm boyutlu bu atlas 22 adet haritayı içermektedir 78) . Daha sonra 1896 da genelkurmayda çalışırken Kiepert'in Anadolu haritasını Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca 73 paftadan ibaret Rumeli haritasını çizmiş, okullar için büyük bir duvar haritası hazırlamıştır.

Süleyman ASAF (?-?)

1895 yılında İstanbul Boğazı haritasını yapmıştır.