Doğalgaz nedir ?
Başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır. Doğalgaz renksiz, kokusuz havadan hafif bir gazdır.
Doğalgaz nasıl oluşur ?
Doğalgaz, organik maddelerin yeryüzünün alt katmanlarında milyonlarca yıl süren doğal dönüşümü sonucunda oluşur. Kaynağından çıkarıldığı haliyle, herhangi bir işlemden geçirilmeksizin kullanılabilmektedir.
Doğalgaz neden kötü kokar ?
Tabii halde kokusuz olan doğalgaza, kullanıcının herhangi bir gaz kaçağını kolaylıkla fark edebilmesi için koku verici bir madde eklenir. İstanbul şebekesine verilen doğalgaza, çürük sarımsak kokusu veren THT (Tetra Hidro Teofen) ve TBT(Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır.
Doğalgaz nasıl yanar ?
Doğalgazın yanabilmesi için hava ile yüzde 5 - 15 arasında karışım yapması gerekir. Karışım oranı bu aralığın altında ya da üstünde olursa doğalgaz yanmaz. En iyi yanma karışımı yüzde 9 doğalgaz ve yüzde 91 havadır. Doğalgazın tutuşma sıcaklığı 650°C’dir. "Tam yanma“ anında mavi bir alevle yanar.
Doğalgaz zehirleyici bir gaz mıdır ?
Gazların çoğu zehirlenmeye yol açabilir. Bu zehirlenmeler Karbonmonoksit (CO)’e bağlıdır. CO kandaki oksijen ile yer değiştirerek kanın vücuda oksijen taşımasını önler ve böylece vücudun zehirlenmesine sebep olur. Doğalgaz karbonmonoksit içermediğinden zehirleyici değildir. Ancak havadan daha hafif bir gaz olduğundan kapalı alanlarda sızma halinde yukarılarda toplanır. Çok miktarda bulunduğu zaman ortamda oksijen azalacağından boğulmaya sebep olabilir. Bu nedenle doğalgaz kullanılan ortamların mutlaka havalandırılması gerekir.
Doğalgaz güvenli bir yakıt mıdır ?
Doğru kullanıldığı sürece doğalgaz tehlikeli değildir. İGDAŞ doğalgazın abonelere güvenli bir şekilde ulaştırılması için her türlü tedbiri almaktadır.
Doğalgaz niçin temiz enerjidir ?
Doğalgaz temiz bir gazdır. Yandığında kül, karbonmonoksit ve kükürt bileşikleri oluşturmaz ve çevrede asit yağmuruna sebep olmaz. Yalnızca karbondioksit ve su buharı meydana gelir. Bunun yanında azot oksit emisyonu diğer yakıtlara kıyasla daha azdır.
Doğalgazın konutlardaki kullanım alanları nelerdir ?
Doğalgaz, konutlarda başlıca
• ısıtma ve soğutma
• sıcak su elde etme
• pişirme
amaçlı kullanılır. Merkezi ısıtma sistemi olan binalarda sıcak su ve pişirme amacıyla dairelere kolon hattı ile doğalgaz verilebilir. Bireysel kullanımda ise şu seçenekler söz konusu olabilir.
• sadece ısınma amacıyla (doğalgaz sobası, kat kaloriferi)
• ısınma ve sıcak su elde etme amacıyla (kombi, boylerli kat kaloriferi, kat kaloriferi ve şofben)
• ısınma ve sıcak su ve pişirme amacıyla
Doğalgazın sanayideki kullanım alanları nelerdir ?
Küçük sanayi atölye ve fırınlarda üretim amaçlı olarak kullanılır. Demir-çelik, çimento, kimya sanayisinde, cam ve kiremit imalatında da yararlanılan doğalgaz, tekstil sektörü için de önemli bir enerji kaynağıdır. Türkiye’nin elektrik ihtiyacının küçümsenemeyecek bir kısmı doğalgazla çalışan santrallerde üretilmektedir.
Doğalgaz diğer yakıtlara göre neden daha verimlidir ?
Hava ile yakıtın karışması gaz halinde daha kolay olduğundan tam yanma durumuna daha kolay ulaşılır. Katı ve sıvı yakıtlarda ise karbonmonoksit çıkışı nedeniyle eksik yanma söz konusudur. Doğalgaz, verilen yakma havası ile kolayca birleşerek tam yanma sağlar, dolayısıyla dışarıya atılan ısıtılmış ancak yanma işlemine karışmamış hava miktarı daha azdır. Bacadan atılan enerji daha az olduğundan, doğalgaz daha verimli bir yakıttır.
Doğalgaz rezervlerinin ömrü ne kadardır ?
1970'lerin ortalarından beri dünya doğalgaz rezervleri genellikle her yıl artış içerisinde olmuştur. 2001 sonu itibariyle varlığı kanıtlanmış dünya doğalgaz rezervleri 155.08 trilyon m3 olarak tahmin edilmektedir. Diğer bir deyişle, dünya doğalgaz rezervlerinde 2000'e göre %3.2 oranında bir artış gerçekleşmiştir. Mevcut rezerv ve üretim trendine göre (Rezerv/Üretim) dünya doğalgaz rezervleri için öngörülen ömür 61,9 yıldır. Doğalgazın bölgesel bazdaki ömrü ise şu şekildedir: Orta Doğu 100+ yıl; Afrika 90,2 yıl; Eski Sovyetler Birliği 78,5 yıl; Orta ve Güney Amerika 71,6 yıl; Asya-Pasifik 43,8 yıl; Avrupa 16,1 yıl; Kuzey Amerika 10 yıl.
Doğalgaz’ın tarihi nereye dayanmaktadır ?
M.Ö.50’de Roma’da Uesta Tapınağı’ndaki aşk tanrıçası heykelinin doğalgazdan elde edilen sürekli alev ile aydınlatıldığı bilinmektedir. M.S.150’de Çin Sichuan’da tuzun çökertilmesi işleminde, yakıt olarak kullanılmak için yeraltı rezervuarlarından sızan doğalgazın bambu borularla taşındığı kayıtlara geçmiştir. Marco Polo gezileri sırasında Bakü’deki Zoroastrian ateş tapınağında yüzyıllardan beri yanmakta olan doğalgaz alevlerini tespit etmişti. Avrupa’da 1659’da İngiltere’de bulunan doğalgaz 1790’da yaygın kullanıma girdi. Sokakların ve evlerin aydınlatılmasında, içten yanmalı motorların çalıştırılmasında büyük ölçüde doğalgazdan yararlanıldı. 1920’lerde boru hattı taşımacılığı yöntemlerinin uygulamaya konulmasıyla hızla artan doğalgaz kullanımı, özellikle II.Dünya Savaşı’ndan sonra sürekli olarak gelişti.
İstanbul’da ise abonelere ilk doğalgaz 1992 Ocak ayında verildi.
Neden enerji kaynaklarından en çok doğalgaz tercih edilir ?
Doğalgazı tercih etmeniz için pek çok nedeniniz var.
• Doğalgaz her an için kullanıma hazırdır.
• Doğalgaz ekonomiktir. Zaman ve işgücü tasarrufu sağlanır.
• Doğalgaz çevre dostudur. Kalıcı atıklar bırakmadan yanar.
• Doğalgazlı cihazlarda ısı geçişi kısa sürede olur.
• Doğalgazlı cihazlarda sıcaklık kontrolü çok hassas olarak yapılır, konfor ve enerji tasarrufu sağlanır.
• Stok yapma, önceden sipariş verme gerektirmez. Doğalgaz birincil enerji olarak borular ile, taşıma kayıpları, nakliye termin yeri olmadan, ulaşım yollarını meşgul etmeden ve trafik oluşturmadan kullanıcıya gelir.
• Doğalgaz uzun süreli bir enerji kaynağıdır. Büyük rezervlerden, onyıllar ötesine kadar uzanan ya al ya öde anlaşmalarıyla emniyete alınmıştır.
• Doğalgaz depolama yeri gerektirmez, böylece binalarda boş alanlar elde edilir.
• Doğalgaz kullanıldıktan sonra ödenir, önceden ödeme gerektirmez.
• Bir apartmanda her dairenin ayrı gaz sayacı monte ettirmesi halinde ne kadar gaz tüketildiği kolaylıkla belirlenir.
• Modern doğalgaz cihazları her türlü ihtiyaca karşılık verir, istenildiği şekilde yerleştirilebilir
Doğalgaz nerelerde depolanır ?
Doğalgaz sıvılaştırılarak tanklarda, gaz halinde basınçlı çelik depolarda veya yeraltındaki tabii boşluklar ve süngerimsi tabakalarda basınç altında depolanır.
Yeraltı su gölleri ve dereleri:
Doğalgaz basınçla buralara zerk edilir ve su yeryüzüne çıkarılır. Öncesinde, yeraltı gölünün, gazın sıkıştırma basıncına dayanıklı kil tabakası ile çevrili olması gerekir.
Yeraltı kaya tuzu yatakları:
Önce su zerk edilerek tuzun çözünürlüğü sağlanır ve yeryüzüne alınır, oluşan boşluğa doğalgaz basınç altında depolanır.
Yeraltında yapay boşluklar:
Bu tip boşluklar kayalık bölgelerde (granit, syanit, mika, kireç taşı, tebeşir, dolamit gibi maddelerden oluşan yer katmanlarında) madencilik teknikleriyle yapay olarak açılır. Pahalı bir teknik olduğundan diğer doğal olanakların sınırlı olduğu yerlerde kullanılır. Gaz için sızdırmazlık sağlanması maliyeti artırıcı bir unsur olduğundan genelde sıvı yakıtlar için tercih edilir.
Terkedilmiş madenler:
İşlevini tamamlamış maden yatakları izolasyon ve sızdırmazlık sağlandığı takdirde kullanılabilir.
İşlevi bitmiş doğalgaz ve petrol yatakları:
Doğalgaz için en uygun ve tercih edilen yeraltı depolama şeklidir. Aynı zamanda en ekonomik olanıdır. Bazı durumlarda henüz işlevini bitirmemiş petrol ve gaz yatakları bile bir yandan üretim yapılırken dışarıdan doğalgaz verilerek depo görevini sürdürebilir.
Doğalgazın kullanımının getirdiği avantajlar nelerdir ?
• Doğalgazlı sistemlerde yanma hassas olarak kontrol edilebildiği için yakıt kaybı çok azdır.
• Uzun zaman dilimi içinde aynı yakıt kalitesi elde edilebilir.
• Gaz oluşundan dolayı hava ile çok iyi karıştığından yanma verimi yüksektir.
• Ön yakıt hazırlama masrafı yoktur.
• Alev boyu fuel-oil ve kömüre göre daha kısadır, yanmayı tamamlamak için gereken zaman da kısadır. Böylece daha küçük kazanlar kullanılarak maliyet azalır, yerden tasarruf edilir.
• Verimli bir yakıt olması sebebiyle hem ekonomiktir hem de enerji tasarrufu sağlar.
• Katı ve sıvı yakıtlar yanma ürünü olarak kükürt içerdiğinden, baca gazlarının suyun yoğunlaşma noktasına kadar soğutulması ve böylece suyun gizli ısısından faydalanılması imkanı yoktur. Ekonomizer ilave edilerek doğalgazın baca sıcaklığı 56°C’a kadar indirilebilir.
• Doğalgaz tesisatı ve cihazları düşük basınçla çalıştığı için LPG tüpleri gibi patlama tehlikesi ve basınçlı parça tesiri yoktur.
• Doğalgazda yanma için hava gereksinimi en azdır. Bu oran kömürde yüzde 20-30, fuel-oilde yüzde 10-20, doğalgazda ise yüzde 5-10’dur.
• Kurum, is gibi atık ürünleri olmadığı için ısı transfer yüzeyleri temiz kalır.
• Tesis çok az bakım ve denetleme gerektirir.
• Temiz olması ve içerisinde kükürt bulunmamasından dolayı bir çok sanayi sektöründe doğrudan kullanılabilmesi, hem sistem veriminin hem de ürünün kalitesinin artmasını sağlar.
• Ham petrole alternatif bir yakıt olarak dış kaynaklı enerji çeşitliliği açısından stratejik bir avantaj sağlar.
• Ayrıca boru hatlarıyla kullanıcıya kadar iletildiği için yakıtın taşınması için gerekli enerjinin tamamından tasarruf edilir ve karayollarında taşıyıcı araç yükünü azaltır.
Doğalgazın kullanım alanları
1. Hammade olarak :
Dogalgaz, bilesiminde bulunan hidrokarbonlar nedeniyle ; sanayide amonyak, metanol, hidrojen ve petrokimya ürünlerinin sentezinde, mürekkep, zamk, sentetik lastik, fotograf filmi, plastik, gübre vb. maddelerin üretiminde hammadde olarak kullanilir.
2. Yakacak olarak :
Konutlarda dogalgaz kullanimini üç grupta toplamak mümkündür:
a. Mutfak Amaçlı Kullanım :
Doğalgazın tüp gaza göre temel üstünlüğü sürekli oluşu ve maliyet düşüklüğüdür. Temizliği ve sürekliligi nedeni ile ocak ve fırınlarda kullanılmaktadır.
b. Sıcak Su Amaçlı Kullanım :
Sıcak su ihtiyacını karşılamak için tüp gazlı şofbenler ile katı yada sıvı yakıtlı termosifonlar kullanılmaktadır. Bunların da yakacak stoku ve kül, is gibi sorunları vardır . Doğalgaz kullanımı ile birlikte bu sorunlar ortadan kalkar. Kombi, kat kaloriferi gibi cihazlar hem ısı hem de sıcak su ihtiyacını karşılarlar.
c. Isınma Amaçlı Kullanım :
Ferdi Isınma :
Kişilerin ısıtma cihazlarını yaşadıkları mahalde kendi konfor istekleri dogrultusunda kullanarak ısınmaları şeklidir. Kombiler, kat kaloriferleri, soba ve şömineler.
Merkezi Isınma :
Mevcut kalorifer sistemindeki kazan dairesinin doğalgaza dönüştürülmesidir.
kaynak:baykangrup
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder