DEYİM AKTARMASI, ÖZELLİKLERİ, YAPILIŞLARI

DEYİM AKTARMASI, ÖZELLİKLERİ, YAPILIŞLARI

Aralarında çeşitli yönlerden ilgi bulunan iki şey arasında benzerlik ilişkisi yoluyla, birinin adını diğerine veren anlamlandırmaya deyim aktarması denir.

Deyim Aktarması şu yollarla yapılır:

1. Vücut parçaları ve organ adlarının doğaya aktarılmasıyla.

Örnek :

Baş (vücut parçası, organ adı temel anlam)

    Yokuşun başı  -  Toplu iğnenin başı  -  İki baş soğan  -  Dağ başı  -  Başa güreşmek

2. İnsanla ilgili özelliklerin insan dışındaki varlıklara aktarılması yoluyla.

Örnek :

Ağlamak (gözyaşı dökmek temel anlam)

Gökyüzündeki bulutlar, ağlıyordu bu ölüme.

3. Doğayla ilgili özelliklerin insana aktarılmasıyla.

Örnek :

Değnek (bir tür sopa temel anlam)

Kıyman a zalımlar kıyman

Kör karının bir değneği (oğul)

4. Doğayla ilgili özelliklerin yine doğaya aktarılması yoluyla.

Örnek :

Minik fare kükredi. (Aslana ait "kükreme" özelliği fareye aktarılmış.)

Deniz bütün gece kudurdu. (Köpeğe ait "kudurma"özelliği denize aktarılmış.)

5. Duyu aktarması yoluyla.

Örnek :

Acı (tadı ağzı yakan, tatma duyusuna ait olan)

acı soğuk      (dokunma duyusuna aktarılmış)

acı çığlık        (işitme duyusuna aktarılmış)

sıcak              (dokunma duyusuyla ilgilidir)

sıcak bakış (görme duyusuna aktarılmış)

sıcak konuşma (işitme duyusuna aktarılmış