Sayıştayın Görevleri nelerdir?

Sayıştayın Görevleri nelerdir?

Sayıştay da Danıştay gibi, Osmanlı müesseselerinden Cumhuriyete intikal eden bir denetim organıdır. Sayıştay, ülkemizde 1864 yılında “Divan-ı Muhasebat” adıyla kurulmuştur. Bu müessese Osmanlı Devleti’nde yürütme organına bağlı iken, Cumhuriyet rejiminde yasama organıyla ilgilendirilmiştir. Bu bakımdan Sayıştay, esas itibariyle TBMM’ye yardımcı bir kuruluştur. Ancak, tüm görev ve işlemleri yürütme ve idarenin mali konularına ilişkin olduğu için, öteki yardımcı kuruluşlar arasında incelenmektedir.

1982 Anayasası, Sayıştay’ı yargı bölümünde düzenlemiştir. Anayasaya göre Sayıştay, “genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir”.

İdari Görevleri:

a. Sayıştay’ın denetimine tabi idare ve kuruluşlarca hazırlanan mali yönetmeliklerin yürürlüğe konulmadan önce, Sayıştay’a gönderilmesi ve Daireler Kurulu’nda görüşülüp olumlu görüş alınması gerekir.

b. Maliye Bakanlığı ve denetçiler, çeşitli mali mevzuatın uygulanması sırasında tereddüde düşülen hususları Sayıştay’a intikal ettirerek oradan görüş isteyebilirler. Bu istemler, Sayıştay Genel Kurulu’nda görüşülerek sonuçlandırılır. Bu da, Sayıştay’ın önemli bir idari görevidir.

c. Gelir, gider ve mali hesapların denetleme ve yargılamadan sonraki sonuçları “Uygunluk Bildirimleri” ve “Sayıştay Raporları” TBMM’ye sunulur.

Denetleme Görevleri

Sayıştay, genel ve katma bütçeli daireler, fon şeklindeki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar, belediyeler ve il özel idarelerinin gelir, gider ve mal hareketlerinden oluşan işlemlerini TBMM adına denetler. Sayıştay denetiminin amacı, kamu kurum ve kuruluşlarındaki gelir, gider ve mal hareketlerinden doğan hesap ve işlemlerin, ilgili mevzuata uygun olup olmadığının tespit edilmesidir. Denetim hizmeti, Sayıştay denetçileri tarafından yürütülür.

Yargılama Görevleri

Sayıştay, kararları aleyhine başka yargı yerlerine gitme imkânı bulunmayan bir yargı organıdır. Sayıştay’ın yargı yetkisi, denetimine tabi idare ve kurumların gelir, gider ve mal hesap ve işlemleridir. Sayıştay yargısının muhatabı ise “sorumlular”dır. Bunlar, söz konusu hesapları tutan ve işlemleri yürüten saymanlar, tahakkuk memurları, belgeleri düzenleyenler ve bazı durumlarda ikinci derecede ita amirleridir.

Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır. Mahallî idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.