ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİYazar Edward De Bono, insanların birkaç farklı şekil ve yaklaşımla kavrama ve düşünme eylemini gerçekleştirebildiğini incelemiştir. Bu yaklaşımlar hakkında teori geliştiren yazar, insanların düşünme alışkanlıkları ile kendilerini kısıtlayarak sadece bir veya iki yaklaşımla düşünme eylemini gerçekleştirdiğini gözlemlemiştir. De Bono, farklı yaklaşımların tanımlanması ve bu yaklaşımların nasıl kullanılabileceğinin öğretilmesi durumunda, insanların bu yaklaşımları kullanarak toplantılarda ve takım çalışmalarında çok daha üretken olabileceğini öne sürmüştür.
Altı farklı yaklaşım tanımlamış ve her bir yaklaşımı farklı renkte şapkaların takılması ile sembolize etmiştir.
1. Beyaz şapka (Boş sayfa): Tarafsızdır. Beyazın saflığı, katkısız olgular vardır. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi ve rakamları ortaya koyar (objektif). Beyaz şapka dikkati elde olan bilgiler ve eksik bilgiler üzerinde toplamak için kullanılır. Şu sorular sorulabilir: a) Elimizde ne gibi bilgiler var? b) Daha hangi bilgiler gerekiyor? c)Gerekli bilgileri nasıl elde ederiz?
2. Kırmızı şapka (Ateş): Duygusaldır, hislerini dile getirir. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir.(sübjektif)
3. Sarı şapka (Güneş): İyimser şapkadır. O işin avantajları, fırsatları ortaya konulur. Övgü, yapıcı ve olumlu görüşler söylenir.(objektif)
4. Siyah şapka (Yargıç cübbesi): Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkar. (objektif)
5. Yeşil şapka (Bitki): Yenilikçi şapkadır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır. Verimlilik, hareket ve kışkırtma vardır. 'her şey uyar' (spekülatif)
6. Mavi şapka (Gökyüzü): Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize edilir. "Büyük Resim," "İdareci şapka," "Meta şapka," "düşünmenin düşünülmesi", tüm sürecin gözden geçirilmesi kontrol edilir. Şu sorular sorulabilir: a) Ne oldu? b) Ne oluyor? c) Neler olmalı?
Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Uygulaması
Bu yöntemle düşünmenin öğretilmesi konusunda düşüncelerinizi yönetebilecek, sonu gelmeyen tartışmalarda ayrıntılarda kaybolmak yerine, daha farklı ve yapıcı sonuçlar elde edebileceksiniz. Birlikte belli bir konunun haritasını çıkarma oyunu oynayabilirsiniz.
Tekniğin uygulanmasında kullanılacak şapkalar renkli kartonlardan veya başka materyallerden hazırlanır.
1.Karar verilecek konu belirlenir (Örnek; Vitaminlerin yararları, trafik kazalarının nedenleri, deniz ulaşım araçları gerekli midir? Veya Matematikteki sıfır sayısı gerekli midir? Veya Meslek lisesine gideyim mi?).
2.Karar verme sürecine katılacak öğrenciler birbirlerini görecek şekilde “U” ya da “halka” oluşturacak şeklinde oturtulurlar.
3. Şapkalar sırasıyla takılır veya takılır gibi yapılır. Her şapkanın temsil ettiği fikirler belirtilir.
4. Karar verilir.
Toplantı, Mavi şapkanın toplantıyı nasıl idare edeceğini, nasıl hedef ve amaçlara ulaşılacağını duyuracağı beklentisi ile başlar. Kırmızı şapkanın sorunu çözümü ile ilgili fikir ve tepkileri toplama düşüncesi ile devam eder. Fikirler ve tahmini çözümler üretmesi için Yeşil şapkaya geçer. Daha sonra tartışma, bilgi üretmeyi düşünen Beyaz şapka ile çözümleri eleştirmeyi düşünen Siyah şapka arasında gider gelir.
Herkes herhangi bir anda belli bir yaklaşıma odaklandığı için grup, bir kişinin (Kırmızı şapka) duygusal tepki göstermesinden ya da başka bir kişinin (Beyaz şapka) objektif düşünmeye ve yine bir başka kişinin (Siyah şapka) yaklaşımlara eleştirel olmaya çalışmasından çok daha fazla işbirlikçi olacaktır. Bu etkinlikler, öğrenciler açısından düşüncenin öğrenilmesi için duygudaş olabilme oyunudur.
Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Yararları1) Yaratıcılığın gelişmesini sağlar.
2) Karar verme becerisini geliştirir.
3) Düşüncelerin ve duyguların belli bir düzene sokulmasını ve sistematikleşmesini sağlar.
4) Bireylere düşünme yollarını öğretir. Tek bir düşünme türüne takılıp kalmalarını ve gereksiz tartışmalara girmelerini önler.
5) Katılanlar bilgi ile duygu, duygu ile avantajı riski, yaratıcı fikirleri ayırt eder.
6) Kendisini, karşısındakinin yerine koyabilmeyi oynayarak öğretir. Empatim (duygudaş) olabilmeyi sağlar.
ALINTI
Arkadaşlar Bize göndermek istediğiniz dökümanları bize kolayca ulaştırabilirsiniz.
Tüm arkadaşlara kolay gelsin dileklerimizi iletir başarılar dileriz. hayatımız okul yayın grubu ekibi.
Bütün öğretmen arkadaşları paylaşıma davet ediyoruz. muharrem.cakan@mynet.com a posta adresine dokümanlarınızı bekliyoruz.
dosya gönder
HAYATIMIZ OKUL YAYIN GRUBU
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder