23 Aralık 2011 Cuma

ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI 5.SINIFLAR ÖZET KONU ANLATIMI

ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI

Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce devletimizin adı Osmanlı Devleti idi. 29 Ekim 1923’te ilan edilen Cumhuriyet yönetimi ile Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

İnkılap: Bir toplumun düzenini ve yapısını daha iyi duruma getirmek için yapılan köklü
değişikliklerdir. Atatürk, yeni Türk Devleti’nin güçlenip çağı yakalayabilmesi için bir takım yenilikler yapmıştır. Bu nedenle çağdaşlaşma hareketi başlatmıştır.

Türk inkılabı ve Önemi
1. Çağdaşlaşma:

Yaşanılan zamandaki gelişmelere uymaktır. Atatürk’e göre “Uygarlıktan yoksun kalan bir millet yok olmaktan kurtulamaz.” Amacımız, millî kültürümüzü çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarmaktır. Yeni Türk Devleti çağdaşlaşma için çeşitli alanlarda devrimler yapmıştır.

2. Siyasal Alanda İnkılap
Sosyal alanında yapılan inkılaplarla halk, seçme seçilme hakkına sahip olmuştur. Yani yöneticilerini oylarıyla kendisi belirlemeye başlamıştır. Hatta yönetici olabilme hakkına sahip olmuştur.
• Saltanatın Kaldırılması (1 Kas›m 1922)
• Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)
Cumhuriyet; millet egemenliğine dayanan ve yöneticilerin belirli süreler için halk tarafından
seçildiği devlet şeklidir.
• Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924)
3. Hukuk Alanında inkılap

Toplum düzeni için uymak zorunda olduğumuz yasa, tüzük, yönetmelik gibi yazılı kurallara hukuk kuralları denir.
Yasalar TBMM tarafından çıkarılır. Toplum ihtiyaçlarına, çağın gereklerine ve devletin temel ilkelerine uygun hazırlanır.
• Anayasanın kabulü (Teşkilâtı Esasiye Kanunu)
• Türk devletinin ilk anayasası 20 Ocak 1921’de kabul edildi.
• 1924 yılında ilk cumhuriyet anayasası kabul edildi.
• Türk Medeni Kanununun kabulü (4 Ekim 1926)
• Türk aile hayatı çağdaş kurallara göre düzenlendi.
Türk Medeni Kanunu ile aile hayatında yeni düzenlemeler yapıldı. Kad›n - erkek eşitliği
sağlandı. Resmî nikah zorunluluğu getirildi. Evlenme, boşanma, miras gibi konulara da kadın - erkek eşitliği yansıtıldı.

4. Eğitim ve Kültür Alanında İnkılap

Cumhuriyet öncesinde medreseler, azınlık okulları ve yabancı okullar vardı. Bu okulların
eğitim sistemi birbirinden farklıydı. Tevhid-i Tedrisat Kanunuyla tüm okullar Millî Eğitim Bakanlığına bağlanarak eğitimde birlik sağlandı.
• Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanununun kabulü (3 Mart 1924)
• Türk Millî Eğitimi, Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı› görev ve sorumluluklarını bilen vatandaşlar yetiştirmeyi amaçlar.
Cumhuriyetten önce Arap harfleri kullanılıyordu. Okuma - yazma bilenlerin sayısı azdı. Atatürk’ün yeni Türk alfabesini hazırlatması ve uygulamaya koymasıyla birlikte okuma yazma kolaylaştı. Türk dilinin yapısına uygun bu alfabe ile okuma - yazma bilenlerin sayısı arttı.
• Yeni Türk Harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)
• Türk diline en uygun alfabe uzmanlar tarafından hazırlandı.
• Atatürk milletin başöğretmeni oldu.
5. Toplumsal Alanda İnkılap

• Şapka giyilmesi hakkındaki kanun (25 Kasım 1925)
Osmanlı Devleti’nin kullandığı saat, takvim ve ölçüler diğer devletlerle resmî ilişkileri olumsuz etkiliyordu. Saat, takvim ve ölçülerde yapılan yenilikler bu olumsuzluğu ortadan kaldırdı.
• Takvim değişikliği Kanunu (1 Ocak 1926)
• Ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi hakkındaki kanun (26 Mart 1931). Ağırlık ölçüsü olarak okka yerine kg, uzunluk ölçüsü olarak arşın, kulaç, endaze yerine metre kabul edildi.

Toplum yaşamımızda karışıklıkları önlemek amacıyla Soyadı Kanunu çıkarıldı. Önceden
insanlar babalarının adıyla ya da lâkaplarla tanınırdı. Soyadı Kanunu ile her aile kendi
soyadı ile tanınmaya başladı.
• Türk Medeni Kanunu’nun kabulü (17 Şubat 1926)
• Türk kadınlarına belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi (3 Nisan1930)
• Soyadı Kanunun kabulü (21 Haziran 1934)
• Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmesi (5 Kasım 1934)
Bu kanunlarla kadınlar toplum içinde saygın bir yer aldılar. Aynı zamanda bütün dünya kadınlarına örnek oldular.

6. Ekonomik Alanda İnkılap
• İnsanların üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerinin tümüne ekonomi denir.
• Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında ülke ekonomisi çok bozuktu. Kapitülasyonlar kaldırıldıktan sonra millî ekonomiyi kurmak amacı ile İzmir’de 1. İktisat Kongresi toplandı.
• Kabotaj Kanunu (1 Temmuz 1926) ile kendi denizlerimizde gemi işletme hakkı Türk vatandaşlarına verildi.
• Devlet büyük sanayi işletmelerini kurarken özel teşebbüse de destek verdi.Atatürk inkılapları, insan haklarının ülkemizdeki gelişimi için önemlidir. Türk inkılâbı, Atatürk ilkeleri doğrultusunda
yapılan yeniliklerin tümünü kapsar. Bugün sahip olduğumuz ve bizim rahat yaşamamızı sağlayan her şey Türk İnkılâbının eseridir. Bize düşen görev Atatürk devrimlerinin önemini kavramak, onları korumak ve geliştirmektir.

ATATÜRKÇÜ DÜŞÜNCE SİSTEMİ

Atatürk’ün Kendi Düşünce Sistemini Oluşturmasına Neden Olan Etkenler
Mustafa Kemal, dünyada meydana gelen siyasî, ekonomik, sosyal, kültürel ve bilimsel
gelişmeleri izliyordu. Bu dönemde Atatürk’ü etkileyen iki önemli olay; Fransız ihtilâli ve Osmanlı Devleti’nin çöküşüdür. Bu durum onu çağdaş ilkelere dayanan yeni bir Türk devleti kurulmasını düşünmeye yöneltmiştir. Bu amaçla Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. Tüm gücünü Türk milletinden aldı.


Atatürk İlke ve İnkılaplarının Dayandığı Esaslar

Atatürk ilke ve inkılapları bazı esaslara dayanır. Bunlar:

*Millî tarih bilinci,
*Vatan ve millet sevgisi
*Millî dil
*Millî bağımsızlık ve özgürlük
*Egemenliğin millete ait olması
*Çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine yükselme
*Millî kültürün geliştirilmesi
* Türk milletine inanmak ve güvenmek
*Millî birlik ve beraberlik
* Ülke bütünlüğü
* Barışçılık
* Akılcılık.


Atatürk İlkeleri
Atatürk inkılapları belli ilkeler doğrultusunda gerçekleştirdi. Atatürk, ilkeleri ile yapılan inkılapları bir arada inceleyelim:

1.) Cumhuriyetçilik : Devletin cumhuriyet ile yönetilmesini öngörür. Demokrasiye dayanır. Cumhuriyet yönetimi topluma demokrasiyi yerleştirir. Kişinin hak ve özgürlükleri cumhuriyet yönetimi ile güvenceye alınmıştır. Seçimler demokratik ortamda yapılır. Saltanat kaldırıldı. Padişahın milletimiz üzerindeki egemenliği son buldu. Cumhuriyet ilan edilerek ülkemizin yönetim şeklinin adı konuldu.

2.) Milliyetçilik : Milleti sevmek, milleti yüceltmek amacını benimsemek ve bu yolda
yürümektir. Bu ilke birleştirici ve bütünleştiricidir. Atatürk’e göre kendini Türk sayan, Türk olarak yaşayan herkes Türk’tür. TBMM açıldı, Türk Dil Kurumu açıldı. Türkçemiz gelişti. Atatürk milliyetçiliği,”yurtta barış, dünyada barış” ilkesini benimser.

3.) Halkçılık : Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkesinden doğmuştur. Millî egemenliğin sahibi halktır. Halk, devletin yönetiminde tek söz sahibidir. Herkes eşittir. Soyadı Kanunu çıkarıldı. Ulaşım sorunu çözüldü. Halkın sosyal yaşamı kolaylaştı.

4.) Devletçilik : Bu ilkenin amacı ülkeyi hızla kalkındırmaktır. Atatürk her alanda çağdaş
ve güçlü bir Türk Devleti kurmak istemiştir. Devlet, ülkedeki ekonomik kaynakları belirler, kullanıma açar. Girişimcilere yardım sağlar. Halkın ekonomik, kültürel ve sosyal alanlardaki gelişimini destekler.

5.) Laiklik : Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Laik devlet anlayışında din ve vicdan hürriyeti vardır. Laiklik, devlet yönetimini din kuralları yerine akla ve bilime dayandırır. Ülkemizde din ve vicdan özgürlüğü vardır. Devlet, halkın dini inançları için uygun koşulları oluşturur. Halifelik kaldırıldı. Ülke yönetiminde din kurallarının belirleyici olması önlendi. Medeni kanun kabul edildi.

6.) İnkılapçılık : Eskiyi, kötüyü kaldırıp yerine yeniyi, iyiyi ve güzeli koymaktır. Amaç her yönü ile çağdaş bir toplum hâline gelmektir. Çağa ayak uydurmayı ve çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmak için yapılan inkılapların bütünüdür. TBMM açıldı. Saltanat kaldırıldı. Cumhuriyet ilan edildi. Türk Dil Kurumu kuruldu. Halifelik kaldırıldı. Medeni Kanun kabul edildi. Soyadı Kanunu çıkarıldı.

Atatürk ilkelerine Sahip Çıkmak ve Devamlılığını Sağlamak
Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli Atatürk ilkeleridir. Türkiye Cumhuriyeti’ni korumak, ilkelerinin devamlılığını sağlamak ise Türkiye Cumhuriyeti’ni yaşatmak demektir. Atatürk ilkelerini öğrenmekle kalmamalı; korumalı, geliştirmeli ve davranış hâline getirmeliyiz. Atatürk ilkeleri milletimiz çağdaş uygarlık seviyesine ulaştırmayı amaçlar.

İlkeler Yapılan İnkılaplar
Cumhuriyetçilik Saltanatın kaldırılması
Milliyetçilik Eğitim birliğinin sağlanması
Halkçılık Türk medeni kanununun kabulü
Devletçilik Ekonomik alanda yapılan yenilikler
Laiklik Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması
İnkılapçılık Yapılan bütün inkılaplar

Hiç yorum yok: