Bitkilerden elde edilen ürünler nelerdir?

Pamuk: 

Pamuğun ticari değerinin yüksek olması, dokuma sanayinin gelişmesi, tekstil ihracatının artması, uzun ve beyaz lifli pamuk tohumlarının ekilmeye başlanması, sulama imkanlarının artması, pamuğa zarar veren canlılarla mücadelenin olumlu sonuçlar vermesi, devletçe desteklenen kooperatiflerin kurulması, ülkemizde pamuk üretimini artırmıştır.

Tütün: sigara

Şeker Pancarı: Tarımına Cumhuriyetle başlanmıştır. Suyundan şeker elde edilir, posasından küspe elde edilip yem olarak kullanılır. I

Çay: Tarımına Cumhuriyet’le başlanmıştır. Üretim hızla artmış ve ülkemiz dünyada beşinci sıraya yerleşmiştir. Yaklaşık 1-1,5 m boyunda çok yıllık bir bitkidir ve yaprakları için yetiştirilir. Yaprakları yıl boyu yeşildir. Tepe tomurcukları ile birinci ve ikinci yaprakları toplanıp fabrikada işlenir. Kuru çay halinde tüketime sunulur. İçerisinde %4-5 oranında kafein denen keyif verici ve uyarıcı madde bulunur.

YAĞLI TOHUMLU BİTKİLER

Ayçiçeği: Tohumundan elde edilen yağ, Türkiye sıvı yağ üretiminin yarısının oluşturur. 

Haşhaş: Haşhaşın kapsülünden çıkan sütten, uyuşturucu madde elde edilir. Bu nedenle kimya sanayinde ve ağrı kesici ilaçların üretiminde bir hammaddedir. Kapsülü içindeki tohumdan yağ elde edilir. 

Soya Fasulyesi: Bu bitki %20 oranında yağ, %40 oranında protein içerir.  Yaş ve kuru sebze olarak tüketilir, ekmeklik una da katılır ama yurdumuzda daha çok soya yağı üretiminde kullanılır. 

Yer Fıstığı: Meyvesi bitkisel yağ üretiminde önemlidir. %45-60 oranında yağ, %40-45 oranında protein içerdiği için çerez olarak üretilir. Akdeniz’de ikinci olarak yetiştirilir. İçel, Adana, Antalya, Hatay, Kahraman Maraş ovalarındaki üretim önemlidir.

Susam: Tohumunda %50-60 oranında yağ vardır. Ege bölümünde, Güney Marmara bölümünde ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde üretilir. Yıllık üretimi azdır.

Anason: Anekol denen eterli, bir yağ içerir. Başta rakı olmak üzere alkollü içkilere katılır. Kullanım ve üretim alanı sınırlıdır. Ege Bölgesinde, Antalya bölümünde üretilir. Üretimin yarısı Burdur’dan sağlanır onu Antalya ve Muğla izler.

Gül: Bir süs bitkisi de olan gül, gül yağı, gül esansı üretiminde kullanılır. Kozmetik sanayinde önemli bir ham maddedir. Isparta, gülcülüğün merkezi olarak bilinir. Gül bahçelerinin %90’ı buradadır. Burdur, Denizli ve Aydın’da da gül tarımı yapılır. Ülkemiz gül yetiştirme ve gül yağı üretiminde sayılı ülkeler arasındadır.

Kenevir ve Keten: Lifli bitkilerdir. Kenevir lifleri çuval, halat, urgan yapımında kullanılır. En çok Batı Karadeniz bölümünde üretilir. Taşköprü de kenevir lifi işleme fabrikası vardır. Ketenin lifleri daha dayanıklıdır, kağıt, para ve kot pantolon üretiminde kullanılır. Tohumundan yağ elde edilir. Batı Karadeniz bölümü başlıca üretim yeridir.

Zeytin: Akdeniz ikliminin tipik bitkilerindendir, kış soğuklarına dayanıklı değildir. Ama kuraklığa karşı dayanıklıdır. Sofralık zeytin, zeytin yağı ve sabun üretiminde kullanılır. 

TAHILLAR

Çiftçiler arasında hububat olarak da adlandırılan buğday, arpa, çavdar, çeltik, yulaf, mısır, darı gibi kültür bitkileri, tahıl adı altında toplanır. Bunlar arasında ekimi en çok yapılan buğdaydır.

Buğday: Tahıl ekim alanlarının %70’i buğday ekimine ayrılmıştır. Buğday, halkın temel besin maddesi olan ekmeğin ham maddesi olduğundan, Türkiye için çok önemli bir bitkidir. Protein, nişasta ve çeşitli vitaminler içerdiği için iyi bir besin maddesidir. Türkiye dünyanın en çok buğday üreten ülkeleri arasındadır. Buğdaydan elde edilen un, Türkiye besin sanayinde çok önemli bir maddedir. Bisküvi ve makarna bunların başında yer alır. Ayrıca un fabrikaları da doğrudan buğdayı işleyen sanayi kuruluşlarıdır.

Arpa: Arpa tarımı, gerek ekim alanlarının genişliği gerekse üretim miktarı olarak buğdaydan sonra gelir. Atın yemi olması, kısmen de insanlar tarafından tüketilmesi nedeniyle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden beri Anadolu’da yaygın olarak tarımı yapılan bir bitkidir. 

Mısır: 

Mısır çeşitli şekillerde tüketilir. Karadeniz Bölgesi’nde genellikle insanlar tarafında tüketilirken Akdeniz bölgesinde sıvı yağ üretiminde kullanılmaktadır. Bazı yörelerimizde ise koçanlarıyla birlikte besi hayvanları yemi olarak da tüketilmektedir. Ayrıca mısır unu da değerli besin maddeleri arasındadır. Mısırın bir kısmı ise yem fabrikalarında yem katkı maddesi olarak değerlendirilmektedir.

Çeltik: Pirincin bitkisi olan çeltik, hem Türkiye hem de dünya için önemli bir kültür bitkisidir. Bitkiden elde edilen pirinç ise hızla artan ülke nüfusunun beslenmesinde (ekmek yapımı dışında) giderek buğdayın yerini almaktadır. Pilavlık olarak ve un şeklindeki kullanımı hızla artmaktadır. 

Çavdar: Yetişme koşulları yönünden buğday ve arpanın yetişemediği yerlerde bile yetişebilen bir tahıl türüdür. Kurtuluş Savaşı sırasında ve Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizde bulunan olumsuz ekonomik koşullarda tarımı yapılan bitki, günümüzde çok az ekilmektedir. Genellikle ekmek ve ekmeğe katkı maddesi olarak tüketilmektedir. Ekim alanı giderek daralmaktadır.

Yulaf: Yulaf unu, çeşitli besin maddelerinde ve alkollü içkilerde katkı maddesi olarak kullanılır. Yulaf ayrıca hayvan yemi olarak da önemlidir. En çok orta Anadolu’da ekilir. Daha sonra Trakya ve Ege Bölgesi gelir. Ekim alanları ve üretimi giderek azalmaktadır.

T