Yıldızlara Uzanan Asansör, 5. Sınıf Türkçe Çalışma Kitabı, Dinleme Metni, 5N1K Etkinliği sorular ve cevapları

                         Yıldızlara Uzanan Asansör

Japon bilim insanları daha önce de robot hizmetçilerden suyla çalışan otomobillere kadar, tasarladıkları çeşitli ürünlerle bilim kurguyu gerçeğe dönüştürmeye çalışmışlardı. Bu kez amaçları birçok kişinin rüyası olan uzay asansörünü yapmak. Japon üniversiteleri ve şirketleri yerden 36.000 km öteye bir yolculuk yapabilecek uzay asansörünün yapımına yoğunlaşmış durumdalar. Düşünülen asansör atmosferin dışında Dünya’yla aynı hızda ve yönde yol alan bir uyduya ulaşacak. Asansör, bu uyduya daha önce hiç üretilmemiş hafiflik ve sağlamlıkta kablolar ile ulaşacak. Uzay asansörü sayesinde atmosferin dışına çıkarılmak istenen yükler, daha az enerjiyle gönderilebilecek. Bu yük insan, güneş paneli ya da elektronik bir aygıt olabilir. NASA dâhil birçok uzay kuruluşu ve şirketi gözünü uzay asansörü projelerine çevirmiş durumda. Gereken parçaları üretmek için bazı şirketler çalışmalarına hız veriyor. NASA projeyle ilgili kullanışlı tasarımları ödüllendiriyor. Bu yıl yaşama veda eden unlu yazar Arthur C. Clarke (Artur Si Kark)’ın Cennetin Çeşmeleri (The Fountains of Paradise) (Dı Fauntıns of Perıdays) adlı bilim kurgu romanında ilk kez ortaya attığı bu düşünce, geniş bir düş gücünün ürünü ama gerçekleşmesi durumunda Dünya’daki yaşamı değiştirecek nitelikte. Aslında uzay asansörü fizik yasalarına hiç de ters düşmüyor. Ancak yaşama geçirilmesi, bazı karışık mühendislik problemlerinin çözülmesine bağlı. Japonya bu problemleri aşabileceğine inanıyor ve bu iş için bir trilyon yenlik (13,5 milyar TL) bir maliyet tahmininde bulunuyor. Aşılması gereken en büyük engel, istenen nitelikte kabloların üretimi. Asansörü 36.000 km yukarı taşımak için bunun iki katı uzun, tek parça bir kablo gerekiyor. Kablonun olağanüstü derecede hafif ve çok dayanıklı olması gerekiyor. Japon Uzay Asansörü Kurumu’nun yöneticisi, Nihon Üniversitesi’nden Yoshio Aoki (Yoşio Akoi), kabloların şu an üretilen en sağlam kablodan dört kat daha sağlam olması gerektiğini söylüyor. Cambridge (Kembiric) Üniversitesinde yapılan çalışmalar sonucunda karbon nanotüplerin dayanıklılığında son beş yılda 100 kata yakın artış kaydedildi. Asansörün elektriğinin sağlanmasında Japon hızlı trenlerinde kullanılan sisteme benzer bir sistem kullanılabileceğini söyleyen Aoki, iyi iletken olan karbon nanotüplerin elektriği motorlara taşıyabileceğini belirtiyor.

Sinan ERDEM

Metinle İlgili Sorular
1. Bilim insanları ne tasarlamışlardır?
Bilim insanlarının amaçları birçok kişinin rüyası olan uzay asansörünü yapmak.
2. Yıldızlara uzanan asansör çalışmalarına hangi ülkede başlanmıştır?

Yıldızlara uzanan asansör çalışmalarına Japonyada balanmıştır.
3. Asansörün nereye kadar ulaşması planlanıyor?
Düşünülen asansör atmosferin dışında Dünya’yla aynı hızda ve yönde yol alan bir uyduya ulaşacak.

4. Uzay asansörü ile neler yapılması düşünülüyor?
 Uzay asansörü sayesinde atmosferin dışına çıkarılmak istenen yükler, daha az enerjiyle gönderilebilecek. Bu yük insan, güneş paneli ya da elektronik bir aygıt olabilir

5. Uzay asansörü projeleri ile kimler ilgileniyor?

NASA dâhil birçok uzay kuruluşu ve şirketi gözünü uzay asansörü projelerine çevirmiş durumda
6. Bu düşünceyi ilk ortaya atan kimdir?
Arthur C. Clarke (Artur Si Kark)’ın Cennetin Çeşmeleri (The Fountains of Paradise) (Dı Fauntıns of Perıdays) adlı bilim kurgu romanında ilk kez ortaya atmıştır.

7. Uzay asansörü gerçekleştirilirse Dünya’daki hayat nasıl değişir?
Dünyada ki hayat  olumlu yönde değişiklikler olur.
8. Bu projenin yaşama geçirilmesi nelere bağlıdır?

 Aşılması gereken en büyük engel, istenen nitelikte kabloların üretimi.
9. Bunun için en büyük engel nedir?
Aşılması gereken en büyük engel, istenen nitelikte kabloların üretimi. Asansörü 36.000 km yukarı taşımak için bunun iki katı uzun, tek parça bir kablo gerekiyor. Kablonun olağanüstü derecede hafif ve çok dayanıklı olması gerekiyor
10. Asansöre elektriğin nasıl sağlanması düşünülüyor?
Asansörün elektriğinin sağlanmasında Japon hızlı trenlerinde kullanılan sisteme benzer bir sistem kullanılabileceğini söyleyen Aoki, iyi iletken olan karbon nanotüplerin elektriği motorlara taşıyabileceğini belirtiyor.