MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ 5.sınıf konu anlatımı

MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ5.sınıf konu anlatımı

ÜNİTE: MADDENİN DEĞİŞİMİ VE TANINMASI
KONU: MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ

Maddenin Hal Değiştirmesi: Maddenin ısı alarak ya da ısı vererek fiziksel durumunu değiştirmesidir.(Erime,donma,buharlaşma,yoğuşma hal değiştirme olaylarıdır.)
Her maddenin erime, donma, kaynama,yoğuşma sıcaklıkları farklıdır.
Bu nedenle maddelerin hal değiştirmeleri ayırt edici bir özelliktir.
                                                   
GRAFİK İNCELEME: Buz 0°C'ta erimeye başlar.Erime süresince sıcaklık sabit kalır, değişmez.Saf su 100 °C'ta kaynamaya başlar.Kaynama süresince suyun sıcaklığı değişmez, sabit kalır.

 Grafikte buzun erimesi ve suyun kaynaması görülmektedir.

Buharlaşma:Sıvı bir maddenin ısı alarak gaz haline geçmesine buharlaşma denir.
Buharlaşma her sıcaklıkta olur.
Buharlaşmayı Etkileyenler:

Havanın sıcaklığı: Soğuk havalarda buharlaşma az olur. Kışın çamaşırlar geç kurur.
Havadaki nem oran: Havadaki su buharı (nem) oranı fazla ise buharlaşma az olur. Karadeniz Bölgesi'nde havanın nem oranı fazla olduğu için deniz suyu az buharlaşır.
Rüzgâr: Rüzgâr buharlaşmayı hızlandırır.
Suyun yüzey genişliği: Geniş yüzeylerde buharlaşma hızlı olur. Yeryüzündeki okyanusların yüzeyleri geniş olduğu için okyanuslarda özellikle Pasifik (Büyük) Okyanus'ta buharlaşma daha fazla olur. Buharlaşma Örnekleri
Sıcak ortamlarda buharlaşma daha fazla olduğu için yazın çamaşırlar erken kurur. Kışın da buharlaşma olur. Ancak kışın suyun buharlaşması uzun zaman alır.
Yeryüzü sularının ısının etkisiyle buharlaşması sonucu bulutlar oluşur.
Kolonya döktüğümüzde elimiz ıslanır. Bir süre sonra elimizin ıslaklığı gider çünkü kolonya buharlaşır. Bu sırada elimiz serinler. Bunun nedeni kolonya buharlaşırken elimizden ısı almasıdır.

Yağmur yağdıktan sonra havanın soğumasının nedeni yağmur sularının buharlaşırken etraftan ısı almalarıdır.
Oyun oynadığımızda terleriz.Terleyince vücudumuz serinler. Çünkü ter buharlaşırken vücudu-
muzdan ısı alır.
Kaynama Buharlaşma

Sıvının her yerinde olur. Sıvının yüzeyinde olur.
Belli bir sıcaklıkta gerçekleşir. Her sıcaklıkta gerçekleşir.
Kaynama süresince sıcaklık değişmez. Buharlaşan maddelerin sıcaklığı değişebilir.
Sıvının hızla buharlaşmasıdır. Sıvının ısı alarak gaz hâle geçmesidir.

Kaynama ve Yoğuşma

Kaynama :Sıvı bir maddenin ısı alarak belli bir sıcaklığa geldiğinde hızlı buharlaşma sonucu gaz haline geçmesidir.
( BİLGİ:Kaynama:Buhar basıncının,atmosfer basıncına eşit olduğu sıcaklıktır. )
Yoğuşma: Gaz hâlindeki bir maddenin çevreye ısı vererek sıvı hale geçmesidir.
Çevre sıcaklığının düşmesi yoğunlaşmayı hızlandırır.
Kaynama ve yoğuşma sürecinde sıcaklık sabit kalır.
Aynı maddenin kaynama ve yoğuşma noktaları eşittir.
Farklı maddelerin kaynama ve yoğuşma noktası farklıdır.

Maddelerin kaynama ve yoğuşma sıcaklıkları ayırt edici bir özelliktir.
Yoğuşma Örnekleri
Bulutları oluşturan su buharı, soğuk hava katmanında yoğunlaşarak su damlacıklarına, sonra da yağmura dönüşür.

Buzdolabından çıkardığımız soğuk bir kabın dış yüzeyinde buğulanma olur. Bunun nedeni havada bulunan su buharının soğuk kabın dış yüzeyine çarparak yoğunlaşmasıdır.
Su buharı, soğuk ortamlarda yoğunlaşarak sıvı hâle geçer.
Gaz madde ısı verdiği için soğuk ortam ısınır. Bazı günler yağmur yağarken havanın sıcak olmasının nedeni budur.
Erime ve Donma


Erime : Katı bir maddenin ısı alarak sıvı haline geçmesidir.

Donma:Sıvı bir maddenin ısı vererek katı haline geçtiği sıcaklıktır.
Erime ve donma sürecinde sıcaklık sabit kalır.
Aynı maddenin erime ve donma noktaları eşittir.
Farklı maddelerin erime ve donma noktası farklıdır.

Maddelerin erime ve donma sıcaklıkları ayırt edici bir özelliktir.

        

                                   Tabloyu İnceleyin:Farklı maddeler farklı sıcaklıklarda donar ve kaynar....

Yoğunluğu sudan küçük olan maddeler suda yüzer, yoğunluğu sudan büyük olan maddeler suda batar.
Yoğunluk ayırt edici bir özelliktir.Çünkü her maddenin kendine özgü bir yoğunluğu vardır.
Su dolu bardağa birkaç tane buz attığımızda buz suda yüzer.
O hâlde buzun yoğunluğu, suyun yoğunluğundan küçüktür.
Eriyen katı maddelerin yoğunluğu azalır ancak buz erirken yoğunluğu artar.
Su, yüzeyden donmaya başlar.Su, buzdan yoğun olduğu için buz üstte kalır.
Donan göllerin yüzeyinde buz olmasına rağmen buzun altında su bulunur. Buzun altındaki suda canlılar yaşayabilir. Çünkü buz, suyun sıcaklığını korur, donmasını önler. Suyun bu özelliği olmasaydı göl ve denizlerin dipleri buzlarla kaplı olur, içlerinde canlılar yaşayamazdı.
Maddelerin Özellikleri ve Kullanım Alanları
Maddeler, birtakım özelliklerine göre farklı alanlarda kullanılır. Taşıtların yapımında demir, çelik, alüminyum gibi dayanıklı maddeler tercih edilir. Bu maddelerin yoğunluğu fazladır.
Kayık, sandal gibi küçük su taşıtları suda batmadığı için tahtadan yapılır.
Binaların iskeletinde dayanıklı olduğu için demir kullanılır. Isıyı az ilettiği için tencere ve tava sapları sert plastikten yapılır. Elektrik tellerinde yoğunluğu alüminyum ve demirden fazla olan bakır kullanılır. Bakır aynı zamanda hafif ve ekonomiktir.