Peygamberimiz Hz. Muhammed'in İsimleri

Peygamberimiz Hz. Muhammed'in İsimleri

PEYGAMBERİMİZ HZ. MUHAMMED’İN (SAV) İSİMLERİ VE İSİMLERİNİN ANLAMLARI
(20 - 26 NİSAN KUTLU DOĞUM HAFTASI )
Kur'ân-ı Kerim'deki isimleri: Ahmed, Emin, Beşîr, Burhan, Hâtem, Dâî, Rauf, Rahim, Rasûlu'r-Rahme, Sirâc, Münîr, Sırât-ı Müstakim, Tâ-Hâ, Yâ-Sîn, Hâ-Mîm, Abd, Urvetü'l-Vüskâ, Kademü's-Sıdk, Muhammed, Müddesir, Müzzemmil, Mustafa, Müctebâ, Nebiyyü'l-Ümmî, Nezîr, Nimetullah, Hâdî.


Diğer kitap ve sayfalardaki isimleri: İncil'de; Ahmed, Baraklit, (veya Faraklit), Hanbatâ, Rûhu'l-Hâk, Rûhu'l-Kuds, Sâhîbü'l-Kâdîb, Sâhîbü'n-Naleyn. Tevrat'ta; Ahyed, Bidbid, Dahûk, Mütevekkil, Muhtar. Zebur'da; İklîl, Cebbar, Hamyâtâ, Hâthât, Kayyim, Mukîmü's-Sünne. Diğer peygamberlere indirilen suhufta; Ehûnâh, Tâbtâb, Müşeffih, Ecîr, Hâtem, Mâzmâz, Munhaminnâ'.



Hadislerde belirtilen isimleri: Ahmed, Ahyed, Emîn, İmâmü'l Muttakîn, Haşir, Habîbullâh, Râkibül-Burak, Rasulü'r-Rahme, Rasûlü'r-Râhe, Rasûlu'l-Melâhim, Seyyidü'l-Mürselîn, Seyyid-i Veled-i Adem, Sabık, Şeff, Şâfı', Müşeffa', Sâhîbü'l-Hâtem, Tâ-Hâ, Zahir, Âkıb, Abdullah, Kâidü'l Gurri'l-Muhaccelîn, Kuşem, Mâhî, Muhammed, Müddessir, Müzzemmil, Muktefî, Mukaffa, Nebiyyü't-Tevbe, Nebiyyü'r-Rahme, Nebiyyü'l-Melhame, Yâ-Sîn.



Esmâ-i Hüsna ile ortak olan isimleri: Evvel, Âhir, Cebbar, Hâmid, Hamîd, Hâk, Habîr, Ra'ûf, Rahim, Şâhid, Şehîd, Şekûr, Sâdık, Azız, Azîm, Afüvv, Alîm, Fettâh, Kuddûs, Kavı, Zû-Kuvve, Kerim, Ekrem, Mübeşşir, Mübîn, Mahmûd, Mümin, Müheymin, Nûr, Velî, Mevlâ, Hâdî, Yâ-Sîn.



Hz. Peygamber'in diğer Peygamber ve Din büyükleriyle ortak olan isimleri: Yüce Peygamber'in Ahmed, Muhammed, Âkıb, Haşir, Mukaffa, Nebiyyü'l-Melhame gibi isimleri yalnızca kendisine hastır. Ancak Rasûlullah, Nebiyyullah, Abdullah, Şâhid, Mübeşşir, Nezîr, Nebiyyü'r-Rahme, Nebiyyü't-Tevbe gibi isimleri diğer peygamberlere de verilmiştir. Bu arada Hz. Adem'in Safıyyullâh, Hz. İbrahim'in Halîlullâh, Hz. Musa'nın Kelîmullâh, Hz. İsa'nın Rûhu'l-Kuds, Hz. Ali'nin Murtezâ ve Müctebâ, İmam Gazzali'nin Hüccetü'l-İslam isimleri aynı zamanda Hz. Peygamber'in de ismidir.



Yalnızca Hz. Peygamber için kullanılan tabirler: Dinî ve edebî metinlerde geçen Fahr-i Kainat, Fahr-i Adem, Mefhar-ı Âlem, Ebü'l-Müminîn, Hayru'l-Mürselin, Kân-ı Şefaat, Mahbûb-ı Hâk, Muîn-i Beşer, Rasûlü's-Sakaleyn, Seyyidü's-Sâdât, Seyyidü'l-Mürselîn, Sultânı Enbiyâ gibi terkipler doğrudan Hz. Peygamber'e işaret eden tabirlerdir. Bu sebeple kültürümüzde ve edebiyatımızda Yüce Peygamber için kullanılan bu tabirlerin, sıfat manası dikkate alınmadan birer özel isim olarak telakki edilmeleri ve imlada da büyük harflerle yazılmasının daha doğru olacağı kanaatindeyiz.



Hz. Peygamber'in edebî mahiyetteki isimleri: Edebî metinlerde, özellikle naatlarda Hz. Peygamber için sultan, ay, güneş, deniz, inci, gül, bülbül, servi, çerağ, tabib gibi motifler ele alınırken; bu teşbih ve istiarelere bağlı terkipler çoğu zaman birer isim olarak kullanılmıştır. Bunlardan bazıları: Meh-i Burc-i Fezâyil, Bedr-i Dücâ, Mâh-ı Münîr, Sadr-ı Bedr-i Kâinat, Âyîne-i Ezel, Mir'ât-ı Huda, Cevheri Zât, Dürre-i Beyzâ, Dürr-i Yetîm, Şems-i Kevneyn, Şems-i Sübhân, Âfitâb-ı Evc-i Dîn, Neyyir-i A'zam, Sehâb-ı Rahmet, Tabîb-i Marîz-i İsyân, Menba-ı Âb-ı Hayât, Nizâmü'l-Âlemîn, Rûh-i-A'zam, Ser-Çeşme-i Kerem, Serv-i Bostanı Dîn, Şâhenşâh-ı Asfiyâ, Ukde-Güşâ gibi.



Hz. Peygamber'in isimleriyle ilgili bütün bu tasniflerin dışında: O'nun değişik zaman, mekan ve topluluklara göre aldığı adlar da ayrı bir kategori teşkil eder. Buna göre Hz. Peygamber'e; Ahmed isminin dünyaya gelmeden önce, Muhammed'in hayatta iken, Mahmud adının da kendisinden sonra verildiği konu edilir.



Ayrıca Ka'bu'l-Ahbâr'dan nakledilen bilgilere göre Hz. Peygamber: "ehl-i cennet meyanında ABDÜ'L-KERÎM, ehli berzah indinde ABDÜ'L-CEBBÂR, melaike-i arş lisanında ABDÜ'L-HAMÎD, şair fıriştegân beyninde ABDÜ'L-MECÎD, peygamberân arasında ABDÜ'L-VEHHÂB, cinniyân içinde ABDÜ'R-RAHİM, şeyâtînde ABDÜ'L-KAHHÂR, cibâlde ABDÜ'L-HALLÂK, bahrde ABDÜ'L-KÂDÎR, balıklarda ABDÜ'L-KUDDÛS, haşerâtta ABDÜ'L-MUGÎS, vahşilerde ABDÜ'R-REZZÂK, sibâ yani yırtıcı hayvanlarda ABDÜ'S-SELÂM, dört ayaklı hayvanlar indinde ABDÜ'L-MÜ'MİN, kuşlar indinde ABDÜ'L-GAFFAR" isimleriyle bilinmektedir.

Prof. Dr. Emine Yeniterzi



Abdullah: Allah (cc)' ın kulu



Âbid: Kulluk eden, ibadet eden



Âdil: Adaletli



Ahmed: En çok övülmiş, sevilmiş



Ahsen: En güzel



Alî: Çok yüce



Âlim: Bilgin, bilen



Allâme: Çok bilen



Âmil: İşleyici, iş ve aksiyon sahibi



Aziz: Çok yüce, çok şerefli olan



Beşir: Müjdeleyici



Burhan: Sağlam delil



Cebbâr: Kahredici, gâlip



Cevâd: Cömert



Ecved: En iyi, en cömert



Ekrem: En şerefli



Emin: Doğru ve güvenilir kimse



Fadlullah: Allah-ü Teâlanın ihsânı, fazlına ulaşan



Fâruk: Hakkı ve bâtılı ayıran



Fettâh: Yoldaki engelleri kaldıran



Gâlip: Hâkim ve üstün olan



Ganî: Zengin



Habib: Sevgili, çok sevilen



Hâdi: Doğru yola götüren



Hâfız: Muhafaza edici



Halîl: Dost



Halîm: Yumuşak huylu



Hâlis: saf, temiz



Hâmid: Hamd edici, övücü



Hammâd: Çok hamdeden



Hanîf: Hakikate sımsıkı sarılan



Kamer: Ay



Kayyim: Görüp, gözeten



Kerîm: Çok cömert, çok şerefli



Mâcid: Yüce ve şerefli



Mahmûd: Övülen



Mansûr: Zafere kavuşturulmuş



Mâsum: Suçsuz, günahsız



Medenî: Şehirli, bilgilive görgülü



Mehdî: Hidayet eden, doğru yola erdiren



Mekkî: Mekkeli



Merhûm: Rahmetle bezenmiş



Mes'ûd: Mutlu



Metîn: Çok sağlam ve güçlü



Muallim: Öğretici



Muktedâ: Peşinden gidilen



Mübârek: Uğurlu, hayırlı, bereketli



Müctebâ: Seçilmiş



Mükerrem: Şerefli, yüce



Müktefî: İktifâ eden, yetinen



Münîr: Nurlandıran, aydınlatan



Mürsel: Elçilikle görevlendirilmiş



Mürtezâ: Beğenilmiş, seçilmiş



Muslih: Islah edeci, düzene koyucu



Mustafa: Çok arınmış



Müstakîm: Doğru yolda olan



Mutî: Hakka itaat eden



Mu'tî: Veren ihsân eden



Muzaffer: Zafer kazanan, üstün olan



Müşâvir: Kendisine danışılan



Nakî: Çok temiz



Nakîb: Halkın iyisi, kavmin en seçkini



Nâsih: Öğüt veren



Nâtık: Konuşan, nutuk veren



Nebî: Peygamber



Neciyullah: Allah' ın sırdaşı



Necm(i): Yıldız



Nesîb: Asil, temiz soydan gelen



Nezîr: Uyarıcı, korkutucu



Nimet: İyilik, dirlik ve mutluluk



Nûr: Işık, aydınlık



Râfi: Yükselten



Râgıb: Rağbet eden, isteyen



Rahîm: Mü'minleri çok seven



Râzî: Kabul eden, hoşnut olan



Resûl: Elçi



Reşîd: akıllı, olgun, iyi yola götürücü



Saîd: Mutlu



Sâbir: Sabreden, güçlüklere dayanan



Sâdullah: Allah' ın mübârek kulu



Sâdık: Doğru olan, gerçekci



Saffet: Arınmış, seçkin kişi



Sâhib: Mâlik, arkadaş, sohbet edici



Sâlih: iyi ve güzel huylu



Selâm: Noksan ve ayıptan emin olan



Seyfullah: Allah' ın kılıcı



Seyyid: Efendi



Şâfi: Şefaat edici



Şâkir: Şükredici



Tâhâ: Kur'ân-ı Kerîm' deki ismi



Tâhir: Çok temiz



Takî: Haramlardan kaçınan



Tayyib: Helal, temiz, güzel, hoş



Vâfi: Sözünde duran, sözünün eri



Vâiz: Nasihat eden



Vâsıl: Kulu Rabb'ine ulaştıran



Yâsîn: Kur'ân-ı Kerîm' deki ismi, gerçek insan, insan-ı kâmil



Zâhid: Mâsivadan yüz çeviren



Zâkir: Allah' ı çok anan

Mevâhib-i Ledünniye