PERİYODİK SİSTEMİ TANIYALIM

PERİYODİK SİSTEMİ TANIYALIM

8.SINIF
DERS 1
ÜNİTE 3: MADDENİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ
KONU: PERİYODİK SİSTEMİ TANIYALIM
Periyodik Tablo

Elementler benzer özelliklerine göre sınıflandırılırlar.Elementlerin benzer özelliklerine göre sınıflandırılmasıyla oluşturulan tabloya periyodik cetvel denir. Periyodik cetvelde, elementler artan atom numaralarına göre dizilmiş ve benzer özellikteki elementler alt alta gelmiştir. Periyodik cetvele periyodik tablo ya da periyodik çizelge de denir.  

Periyodik cetveli oluşturan yatay sıralara periyot adı verilir.Yatay sıralarda atom numaraları arttıkça, elementlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri değişir.  Periyodik cetveldeki düşey sütunlara grup denir.Aynı gruptaki elementler benzer kimyasal özellikler  gösterir.
Periyodik cetvelde 8 tane A ve 8 tane B olmak üzere 16 tane grup vardır. 
Periyodik cetvel 18 sütundan oluşur. B gruplarından üç tanesi birden 8B olarak  isimlendirilir.

Periyodik cetveldeki ilk sütuna 1A grubu denir. Son sütunu ise 8A grubu oluşturur.

1 A grubu elementlerine alkali metaller adı verilir.

Hidrojen 1 A grubunda olduğu hâlde alkali metaller grubuna girmez. 

7 A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu elementlerine soy gazlar adı verilir.

Grup ve Periyodun Bulunması

Bir elementin atom numarası biliniyorsa, bu elementin grup ve periyodu bulunabilir.

Örneğin 12Mg elementinin elektronlarının dağılımı şöyledir:

12 N  ) ) )

       2 8 2     2-A grubu
                     3. periyot

Burada en son enerji seviyesindeki elektron sayısı, grup numarasını; enerji seviyelerinin sayısı ise periyot numarasını verir.

Çalışma:

_7N Elementinin periyot ve grup numarasını bulunuz.

Değerlik Elektron Sayısı

Nötr bir atomun son enerji düzeyindeki elektron sayısına, değerlik elektron sayısı denir.

Gruplara göre elementlerin değerlik elektron sayıları şöyledir. 

Elementlerin Sınıflandırılması

Elementler, metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere sınıflara ayrılır.

Metallerin Genel Özellikleri
Periyodik çizelgenin sol tarafında bulunurlar.

Parlak ve serttirler.

Şekil verilebilirler, tel veya levha hâline gelebilirler.

Oda sıcaklığında katı hâlde bulunurlar.Civa (Hg) hariç.

Elektriği ve ısıyı iyi iletirler.

Bileşik oluştururken elektron verirler. Elektron verince (+) pozitif yüklü olurlar.

Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar.

Ametallerin Genel Özellikleri

Periyodik çizelgenin sağ tarafında bulunurlar.

Mat görünüşlüdürler.

Vurulunca kırılabilirler, şekil verilemezler.

Grafit hariç elektrik ve ısıyı iyi iletmezler.

Oda sıcaklığında brom sıvı, karbon, kükürt ve bor katı, diğerleri gaz hâldedir.

Metallerle yaptıkları bileşiklerde (–) negatif yüklüdürler.

Kendi aralarında bileşik oluşturabilirler.

Yarı Metaller

Periyodik çizelgede metallerle ametalleri ayıran merdiven şeklindeki çizginin sağ ve solunda bulunurlar.

Bazen metal, bazen ametal özellik gösterirler.

Bor, silisyum, germanyum, arsenik, antimon, tellür, polonyum ve astatin yarı metallerdir.

Soy Gazlar

Kararlı yapıya sahiptirler. Elektron alma ve verme eğilimleri yoktur.

Başka maddelerle tepkimeye girmezler.

Oda sıcaklığında gaz hâlde bulunurlar.

Periyodik çizelgenin en sağında bulunurlar.

BİLGİ:
Periyodik tablonun ortasında yer alan B Grubu elementlerine geçiş elementleri denir. Bunların içindeağır metaller bulunur.

Element kütlelerinin akb cinsinden gösterilmesi:

Periyodik tabloda elementlerin kütleleri yazılırken izotopları da göz önünde bulundurulur. Bir elementin kütlesi, izotop kütleleri göz önüne alınarak hesaplanır.

Klor elementi doğada % 75 oranında 35Cl şeklinde, % 25 oranında da 37Cl izotopları şeklinde bulunur. Cl elementinin ortalama kütlesi şöyle hesaplanır:

Klor elementinin atom kütlesi
Klor elementinin ortalama kütlesi 35,5 akb dir. Bu yüzden Klor elementi periyodik tabloda ^35,5Cl şeklinde gösterilir.

75/100 x 35 + 25/100 x 37 = 35,5 akb

Bor elementinin atom kütlesi
Bor elementi tabiatta % 20 oranında ¹⁰₅ B izotopu, % 80 oranında ¹¹₅ B izotopu şeklinde bulunur.

Bor elementinin ortalama atom kütlesi 20/100 x 10 + 80/100 x 11 = 10,8 akb Bor elementi periyodik cetvelde ^10,8₅B olarak gösterilir.               
Periyodik tabloda soldan sağa gidildikçe:

Atom numarası artar.

Elektron sayısı artar.

Ametalik özellik artar.

Yukarıdan aşağı inildikçe:

Atom numarası artar.

Elektron sayısı artar.

Atom çapı büyür.

                             
                                                  

SORU ÇÖZELİM:
1-Atom numarası 16 olan bir atom için;
I-Periyodik tablonun 6A grubundadır.
II-Sadece kovalent bağlı bileşik oluşturabilir.
III-Değerlik elektron sayısı 6'dır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
a)Yalnız I b)Yalnız II c) I-III d) I-II-III

2-

iyon	İyon yükü	Elektron sayısı
K	+2	24
L	-1	19
M	+3	23
N	-2	18

 K,L,M,N atomlarından hangileri birbirinin izotopudur?
 A) L ve N         B)  K ve N          C) K ve M         D) M ve N  

   3. ve 4. SORULAR İÇİN AŞAĞIDAKİ TABLOYU KULLANINIZ

	K.N	A.N	N.S
K	23		12
L	23	12
M		11	11

3-Tabloda bazı iyonların yükleri ve elektron sayıları verilmiştir.

Buna göre, hangi iki iyon aynı elementten oluşmuştur? (2002 - ÖO)

A) L ve N              B) K ve L       

C) K ve M              D) M ve N

4-   I. K ve L’nin elektron sayıları aynıdır.

      II. L ve M’nin nötron sayıları aynıdır

     III. K ve M birbirinin izotopudur.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) I, II             B) II, III             C) Yalnız III          D)I, II ve III