Yamaçlarda bulunan toprağın, kütle halinde kayarak aşağı doğru inmesi olayına toprak kayması denir. Toprak kaymasına heyelân da denir. Bazen toprakla birlikte altındaki kayanın bir bölümü de yer değiştirir.
Toprak kaymasının nedenleri;
· Yer şekillerinin fazla eğimli olması
· Yağışlar ve eriyen kar sularının toprağı kaygan hale getirmesi
· Özellikle killi toprakların yağış sularını emerek kayganlaşması
· İnsanların yol yapımı ve inşaat çalışması gibi faaliyetleri de toprak kaymasına neden olabilir.
Bir Doğal Afet olan Heyelana Karşı Alınacak Önlemler Aşağıda Sıralanmıştır;
1) Dik ve eğimli olan araziler boyunca bitki örtüsü korunmalı. Doğal bitki örtüsü tahrip edilmemeli, tahrip olan bitki örtüsünün yerine yine ağaç dikimi yapılmalıdır. Çünkü Heyelan felaketine neden olan en önemli olay, dik arazilerde toprağın kendi kendini tutucu özelliği olmayışı ve tahrip edilen bitki örtüsü kökleri vasıtası ile toprağı tutamamasıdır.
2) Dik yamaçlar teraslar yapılarak eğimleri azaltılmalı
3) Eğimli arazilerde toprak eğimin çok dik olduğu yöne doğru yerçekimi ivmesi nedeni ile kaymak isteyecektir. Su toprağın özgül ağırlığını arttıracak ve yerçekimi ivmesinin değerini büyültecektir. Heyelan olan bölgeler göz önüne alınırsa, bazı bol ağaçlı bölgelerde de Heyelan felaketi görülmektedir. Bu bölgelerde Heyelana Karşı Alınacak Önlemler ‘in başında, yamaç boyunca açılacak geniş su kanalları gelmektedir. Bu sayede, su kolayca toprağın içerisine nüfus etmeksizin akacak ve Heyelan oluşmasını önleyecektir.
4) Doğal Afetler arasında Heyelan özellikle ülkemizde sıkça görülmektedir. Ülkemizde heyelanın en çok görüldüğü yerler ise, tabakaların yamaç eğimi ile aynı yönde olduğu alanlardır. Bu alanlarda yapılan yollar, direk heyelan tehlikesi altındadırlar. Bu gibi yol çalışmalarında Heyelan önleyici duvarlar yapılmalı ve yol güvenliği sağlanmalıdır.
5) Türkiye’de Heyelan olayının sık görüldüğü yerlerin başında gelen Karadeniz Bölgesi, Doğal Afetler arasında Heyelan olayının en sık görüldüğü bölgenin başında gelir. Çünkü Karadeniz Bölgesi, iklim nedeni ile çok yağış alan bir bölgedir. Ayrıca bölgedeki dağların kıyıya paralel uzanması ve yamaçların çok dik olması, heyelan afetinin gerçekleşmesi için tüm gerekçeleri tamamlamaktadır. İşte bu bölgelerdeki yaylalar incelenildiğinde görülüyor ki, bölge evleri hep dik yamaçların üzerine yapılmıştır. Bu çok yanlış bir uygulamadır. Heyelanın gerçekleşmesi için, tüm maddeler tamamlandıysa, o bölge yaşam alanı olarak kullanılmamalıdır.
Ülkemizde toprak kaymaları en fazla ilkbahar mevsiminde görülmektedir. Bunun en önemli nedeni kar erimeleridir. Toprak kayması en fazla Karadeniz Bölgesi’nde meydana gelmektedir. Özellikle Doğu Karadeniz Bölümü’nde heyelânlar çok fazla olmaktadır.
Toprak kayması sonucunda göller de oluşur. Vadi boyunca akan bir akarsuyun önü toprak kayması ile kapanarak göller oluşabilir. Trabzon’daki Sera ve Erzurum’daki Tortum gölleri buna örnek olarak verilebilir.
kaynak:afad
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder