HAREKET ,HAREKET ÇEŞİTLERİ KONU ANLATIMI

HAREKET

  Bir cismin sabit kabul edilen bir noktaya göre zamanla yer değiştirmesidir.

  Oturduğumuz yerden duvarda asılı olan saate baktığımızda saat bize göre hareket etmiyor.Ancak saatin yelkovanına baktığımızda 12 rakamının üzerindeki yelkovanı beş dakika sonra 1 rakamının üzerinde görürüz. Yelkovan bize göre hareketlidir.

  Hareket gözlendiği sisteme göre değişen bir kavramdır. Bir otobüsteki iki yolcu birbirlerine göre hareket etmez. Ancak yolun kenarından bakan bir kişiye göre yolcular hareket eder.

Yer Değiştirme:

  Bir cismin bulunduğu yere konumu denir. Aşağıda  A noktasına göre bir kişinin ilk konumu B noktası olsun. Daha sonra C konumuna geldiğinde bu kişi yer değiştirmiştir.

  Yer değiştirme vektörel bir büyüklüktür. Son konum ile ilk konumun farkı yer değiştirmeyi verir.

 A                     B →→→→   C 

YER DEĞİŞTİRME = SON KONUM – İLK KONUM

Yer değiştirmeyi  “∆X”  işareti ile gösteriyoruz.

     

Hız:

  Bir cismin birim zamanda (saniye-dakika-saat) yaptığı yer değiştirmeye o cismin hızı denir.

  Birim zamandaki yer değiştirmeyi bulmak için yer değiştirme zamana bölünür.

                                                                →

           Yer Değiştirme                     →     ∆x

Hız = ------------------------          V = ------

                   Zaman                                    t

  Hızın birimi yer değiştirme ve zaman birimine bağlıdır. Eğer yer değiştirme birimi metre(m), zaman birimi saniye (s)  alınırsa, hız  birimi m/s olur. Hız da vektörel bir büyüklüktür. Yani yönü olan büyüklüktür.

  Hız formülü ile yol veya zaman da bulunur.

 →     →                                       ∆X

∆X =  V  .  t                           t = -----

                                                      V

  Karşılıklı(zıt) yönde hareket eden cisimlerin toplam hızı, bu cisimlerin hızlarının toplamına eşittir.

      ∆X                    450 km

t = -----             t = -----------        T = 5 saat sonra karşılaşırlar.

       V                    90 km/sa

  Aynı yönde hareket eden cisimlerin toplam hızı cisimlerin hızlarının farkına eşittir.

              

         HAREKET ÇEŞİTLERİ :  

a) Sabit Hızlı Hareket: 
  Bir hareketli cisim eşit zaman aralıklarında eşit miktarda yer değiştiriyorsa bu cisim sabit hızlı hareket yapıyor denir.

 

   Her nokta arası 10 m dir. Bir araba her bir saniye sonra bu noktalardan geçmiştir. Yani sabit hızlı bir hareket yapmıştır. Hareketi grafik ile de gösterebiliriz. Grafikte görüldüğü gibi cisim 4 saniye hareket etmiştir. Başlangıçtan itibaren hız değişmemiş, 10 m/s olarak kalmıştır. Grafikteki alan alınan yol miktarını vermektedir. Alan bir dikdörtgen olduğuna göre, Alan = 10 . 4 = 40   Bu cisim 40 metre yol almıştır.

b)Hızlanan Hareket:   Bir otomobil harekete başladıktan sonra hızı gittikçe artar. Örneğin: İlk 1 saniyede 2 m yol almışsa, ikinci 1 saniye aralığında 4 m ve üçüncü bir saniye aralığında 6 m şeklinde hızlanarak yol alır. Bu şekilde yapılan hareketlere hızlanan hareket denir.

 
       

c)Yavaşlayan Hareket:   Bu harekete örnek olarak giden bir otomobilin frene basılarak durdurulmasını gösterebiliriz. Her saniye hız azalır ve sonunda sıfır (0) olur.

 

  Hareketin grafiği ise şöyle olur. 

Örneğin; 40 m/s hızla giden bir araba düzgün yavaşlayarak 10 saniyede durur.

Görüldüğü gibi başlangıçtaki 40 m/s olan hız 10 saniye sonra 0 a indi.

Aldığı yol üçgenin alanıdır.

     

           40.10

∆X = ---------        ∆X = 200 m  dir

              2

Yörünge:

 Hareketli bir cismin hareketi süresince bulunduğu noktaları birleştiren çizgiye hareketin yörüngesi denir.

  Düz bir doğru üzerinde hareket eden cismin yörüngesi doğrudur. Eğer cismin geçtiği noktaları birleştiren çizgi çember ise hareketin yörüngesi çemberdir. Saatteki yelkovanın ucu çembersel yörünge çizmektedir. Dünyamızın güneş etrafındaki hareketinin yörüngesi elipstir. Bir hortumun ucundan çıkan suyun yörüngesi eğridir.