ÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİ, İLK SİYASİ PARTİLER, İLK SİYASİ PARTİLERİN ÖZELLİKLERİ konu anlatımı

ÇOK PARTİLİ REJİM DENEMELERİ, İLK SİYASİ PARTİLER, İLK SİYASİ PARTİLERİN ÖZELLİKLERİ 

Siyası partiler, belirli bir görüş ve ortak bir düşüncede birleşen, ülkeyi bu doğrultuda yönetmek isteyen kişilerin oluşturduğu siyasal topluluklardır. Siyasal partiler demokrasinin vazgeçilmez unsurlarıdır.

Mustafa Kemal, ülkede tam olarak demokrasinin uygulanması için mutlaka siyası parti kurulması gerektiğine inanıyordu. Bunun içinde önce kendisi bir siyası parti kurdu ve çok partili hayata geçilmesi için ortam hazırladı.

1. Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi)

Yeni Türk devletinin İlk siyasi partisi oldu.

2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

İlk muhalefet partisidir. Ordunun siyasetten ayrılması ile eski komutanlar TBMM içinde farklı siyası çalışmalar içine girdiler. Bu çalışmalar sonucunda 17 Kasım 1924 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Fırkanın başkanlığını Kazım Karabekir yaptı.

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası üyeleri, Cumhuriyet yönetimini ve demokrasiyi benimsediklerini belirttiler. Parti, Hükümetin yaptığı faaliyetleri eleştirirken bir yandan da eski rejim yanlıları partiye toplanmaya başladı.

Cumhuriyet rejimi eleştirilmeye başlandı. Bu çalışmalardan halk olumsuz etkilendi. Sonuçta çoğu doğu illerini kapsayan Şeyh Sait Ayaklanması patlak verdi.

Bazı partililerin devletin yapısına zarar verdiği gerekçesi ile Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası hükümet tarafından kapatıldı. Cumhuriyet tarihinde ilk kapatılan parti de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası oldu

3. Serbest Cumhuriyet Fırkası

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılmasıyla İlk çok partili hayata geçiş düşüncesi başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Mustafa Kemal Paşa mecliste başka partilerinde olmasını istiyordu. Mustafa Kemal bu düşüncelerle eski başbakanlardan Fethi Beyden (Okyar) yeni  bir parti kurmasını istedi. Ayrıca bazı Cumhuriyet Halk Fırkası milletvekillerini yeni kurulacak partiye katılmaları için teşvik etti.

Parti kurucularından cumhuriyete ve laiklik düşüncesine bağlı kalmalarını istedi. Bu gelişmeler sonunda 12 Ağustos 1930'da Fethi Beyin başkanlığında Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

Ülkede demokrasinin gelişmesi için kurulan parti kısa sürede amacından uzaklaştı. Cumhuriyet ve laiklik aleyhtarları parti içinde toplandı. Beklenmedik gelişmeler üzerine Fethi Bey kendi kurduğu partisini 17 Kasım 1930'da kapattı. Kapatılmanın ardından bir ay sonra Menemen olayı çıktı.

eitimciyiz.blogspot.com