Ekvator ve çevresi yıl boyunca Güneş ışınlarını dik veya dike yakın açılarla aldığından bu alanlarda sıcaklıklar yıl boyunca yüksek olur. Burada ısınan hava yükselir ve termik kökenli alçak basınç alanlan oluşur. Bu durum yıl boyunca devam eder. Termik alçak basınç kuşağında yıl boyunca yükselici hava hareketleri görüldüğünden sürekli yağış alır. Bu alanlarda bulutluluk fazla olduğundan güneşlenme süresi az olur. Bu kuşakta bazı yerlerde alçak basınç merkezleri oluşmuştur, örneğin, Basra alçak basıncı.
Termik Yüksek Basınç Kuşağı (Polar Antisiklon)
Kutuplar ve çevresinde, Güneş ışınları yıl boyunca eğik açılarla geldiğinden sıcaklıklar sürekli düşük olur. Burada soğuyan hava alçalır ve zeminde yoğunluğu artırarak basıncın yüksek olmasına sebep olur. Bu durum yıl boyunca devam eder. Termik yüksek basınç kuşağında yıl boyunca alçalıcı hava hareketleri görüldüğünden yağış yok denecek kadar azdır. Güneşlenme süresi yaz mevsiminde gündüz süresinin uzun olmasına bağlı olarak fazla, kış mevsiminde ise gündüz süresinin çok kısa olmasına bağlı olarak kısadır. Bu kuşakta bazı yerlerde yüksek basınç merkezleri oluşmuştur, örneğin, Sibirya kışın çok soğuk olduğundan yüksek basınç merkezidir.
Dinamik Alçak Basınç Kuşağı (Suppolar siklon)
Dinamik yüksek basınç alanlannı, kahverengi renkler ise çölleri göstermektedir.
Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak Batı rüzgarları ve kutup rüzgarları 60° enlemleri çevresinde karşılaşarak yükselirler. Yükselen hava alt kesimlerde yoğunluğun az olmasına, dolayısıyla da basıncın az olmasına sebep olurlar. Dinamik alçak basınç kuşağında yıl boyunca yükselici hava hareketleri görüldüğünden yıl boyunca sürekli yağış alır. Bu alanlarda bulutluluk fazla olduğundan güneşlenme süresi az olur. Bu basınç kuşağı kış mevsiminde alçak enlemlere doğru sarkarak bu alanların cephe yağışları almasına sebep olur. Örneğin Akdeniz ikliminde görülen kış yağışlarının oluşma sebebi bu basınçlardır. Bu kuşakta bazı yerlerde yüksek basınç merkezleri oluşmuştur. Bunların en önemlileri İzlanda ve Aleut dinamik alçak basınç merkezleridir.
Bu kuşak Güney Yarımküre’de kesintisiz olduğu halde, Kuzey Yarımküre’de kesintiye uğramıştır. Kuzey Yarımküre’de bu kuşağın kesintiye uğramasının nedeni Sibirya ve Kanada yüksek basınç alanlarının araya girmesidir.
Dinamik Yüksek Basınç Kuşağı (Anti siklon)
Ekvator’da sıcaklığın etkisiyle yükselip kutuplara doğru yönelen hava Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak 30° enlemleri çevresinde alçalırlar. Alçalan hava alt kesimlerde yoğunluğu artırdığından basıncın fazla olmasına sebep olur. Dinamik yüksek basınç kuşağında yıl boyunca alçalıcı hava hareketleri görüldüğünden çok az yağış görülür. Bu kuşakta kara içlerinde Dünyanın en geniş ve en sıcak çölleri oluşmuştur. (Büyük Sahra, Arap Yarımadası’ndaki çöller, Meksika ve Avustralya’daki çöller) Bu alanlarda bulutluluk az olduğundan güneşlenme süresi fazla olur. Bu basınç kuşağı yaz mevsiminde yüksek enlemlere doğru çıkarak bu alanlarda yağış oluşumuna engel olurlar. Örneğin, Akdeniz iklim kuşağında yaz yağışlarının olmaması dinamik yüksek basıncın etkisine girilmesindendir. Alçalan hava yağış oluşumunu engeller.
Bu kuşakta bazı yerlerde yüksek basınç merkezleri oluşmuştur. Bunların en önemlileri Asor ve Havvaii dinamik yüksek basınç merkezleridir.
kaynak:coğrafyacılar.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder