Bitkilerin büyümesinde hormonların etkisi nedir?

Bitkilerin Büyümesinde Hormonların Etkileri

- Sürgün ucunda üretildikten sonra daha aşağıya doğru taşınır ve hücre uzama bölgesinde hücrelerin büyümesini uyarır.
- Sürgün uçlarının yerçekiminin ters yönüne doğru büyümesi (gravitropizma) ve ışığa doğru büyümesi (fototropizma) olaylarından sorumludur.
- Apikal dominansiye neden olur. Apikal dominansi, tepe tomurcuğunun yanal tomurcukların gelişimini sınırlaması yeteneğidir. Meyve üreticileri tepe tomurcuğunu uzaklaştırarak bitkilere daha kısa boylu, çalımsı ve sık dallı bir görünüm kazandırabilirler.
- Dal çeliği üzerinde kök oluşumuna neden olur. Ayrıca köklerin dallanmasında da görev yapar.
- Meyve gelişmesini uyarır.
- Yaprak dökümünü engeller.
- İletim dokusunun farklılaşmasını uyarır.
- Sekonder meristemleri uyarıcı etki yapar.
- Doku kültüründen yeni bitkilerin oluşmasında önemli rol oynar.
- Sentetik olarak üretilen bazı çeşitleri çimenliklerde geniş yapraklı yabani otları öldürmek için kullanılır.
Sitokininler
Sitokininler, nükleik asitlerle ATP'nin yapısında bulunan adenin bileşiğinin değişime uğramış bir formudur. Sitokininlerr, köklerde üretilir ve ksilem yoluyla hedef hücrelere taşınır.
Sitokininlerin en önemli fizyolojik etkileri aşağıda özet halinde verilmiştir.
- Sürgün ve kök meristemlerinde hücre bölünmesini uyarır.
- Apikal dominansi değiştirir ve yanal tomurcuk büyümesini hızlandırır. (Yanal tomurcuk engellenmesinin kontrolünde, oksinin sitokine oranı önemlidir.)
- Yaprakların yaşlanmasını geciktirici bir etkiye sahiptir (Çiçekçiler, kesilmiş çiçeklerin tazeliğini korumak için sitokinin spreyleri kullanırlar).
- Sitokininin oksine oranı bitki doku kültüründe hücre farklılaşmasını kontrol eder.
- Hücre döngüsünün düzenlenmesinde görev yapar.
- Kloroplast gelişimini artırır.
- Bitki kökleriyle bazı bakteri ve mantarlar arasındaki ortaklığın kurulmasında rol oynar.
Giberellinler
Oldukça büyük bir grup olan giberellinler kimyasal yapılarıyla tanımlanırlar. Sayıları 125'in üzerindedir. Deneysel çalışmalarda en sık kullanılan giberellin, giberellik asittir. Giberellin; apikal tomurcuklar, kökler, genç yapraklar ve bitki embriyolarında üretilir.
Giberellinlerin en belirgin fizyolojik etkileri aşağıda özet halinde verilmiştir.
- Gövdelerde hücre bölünmesini ve hücre uzamasını uyarırlar. Yapraklarda büyümeyi teşvik ederler.
- Tohum çimlenmesini uyarırlar. Tohumlarda depo besinlerin hidrolizini sağlayan a - amilaz gibi enzimlerin sentezini teşvik ederler.
- Tozlaşmayı takiben meyve gelişmesinin başlamasına (meyve bağlanmasına) ve bazı meyvelerin büyümesine ne¬den olurlar.
- Kök büyümesi ve farklılaşmasına etki ederler.
- Çiçeklerde eşeyin belirlenmesini etkilerler. (Eşey belirlenmesi genetik olarak düzenlenir, ama çevresel faktörlerden
de etkilenir. Bu çevresel etkiler, giberellin ile düzenlenebilmektedir.)
- Bazı bitkilerde çiçeklenmeyi uyarırlar.

kaynak:fen veteknoloji ders anlatımları