29 Aralık 2013 Pazar

Bazı Meşhur Endülüs'lü İlim ve Bilim Adamları


Bazı Meşhur Endülüs'lü İlim ve Bilim Adamları:

Endülüs'te 8. asırdan itibaren parlamaya başlayan İslam medeniyeti dünya çapında bilginler yetiştirir. Edebiyat, mimari, felsefe, musiki, şehircilik, astronomi, tıp, eczacılık, botanik, zooloji, coğrafya, kütüphanecilik ve matematik alanlarında Endülüs medeniyeti, çağını aşmış bir haldeydi. Bu kültür ortamında pek çok fikir adamı ve filozof da yetişir. Cebir, trigonometri, astronomi, astroloji, sulama sanatı gibi ilimler ve portakal, limon, ıspanak, enginar gibi sebzeler, yasemin, kamelya vs. gibi çiçekler İspanya'ya, dolayısıyla Avrupa'ya Araplar tarafından getirilmiştir. Gökcisimlerinin yüksekliğini ölçmede kullanılan gözlem aracı "Usturlap" da Endülüs'te bulunmuştur.
Endülüs kültürü, Doğu'daki Müslüman düşünürlerin bir taklidi ve tekrarı olmaktan kurtulmuş, özgünlüğü olan bir oluşumdur. Burada yüzyıllar boyunca Müslümanlar, Yahudiler ve Hıristiyanlar aynı çevrenin ve aynı kültür ufkunun genişlemesine katkıda bulunmuşlardır. Ünlü Yahudi düşünürler İbn Meymun (Meimonides), İbn Gabirol ve İbn Pakuda, eserlerini Arapça olarak kaleme almaktaydılar. Çünkü o dönemin evrensel ilim dili Arapça idi.
O dönemde bilim dalları bugünkü gibi birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılmamaktaydı. Buna rağmen, günümüz terminolojisine uymak amacıyla, aşağıda ismi zikredilen bilim adamlarını, en çok ilgilendikleri ihtisas dallarına göre sınıflandırılmaya çalışılmıştır:

- Fıkıh, Felsefe: İbn-i Rüşt (Averroes, 1126-1198), İbn-i Hazm el-Endelusi, İbn Tufeyl (Abentofol) .. İbn'ür Rüşt, yunanlı Aristo'nun (Aristoteles) eserlerini Kutubu'l-Cevami adıyla tercüme etmiş ve onu Avrupa'ya tanıtmıştır.

- Tarih: İbn-i Haldun, İbn'ül Hatip, İbn-i Hayyam

- Coğrafya:El-İdrisi

- Botanik: İbn-i Baytar (Abdullah bin Ahmed el Maliki)

- Matematik: Muhammed el Gafiki, İbn-i Bâce (Avempace, 1160-1138)

- Şair: İbn-i Zamrak, Salih bir Şerif (Ebu'l Beka), İbn-i Beşir, İbn-i Atiyye, İbn-i Haface, Ebu Muhammed el-Saklebi

- Fakih: Muhyiddin ibn-i Arabi, Ebu'l Velid el-Bacî..  (Muhyiddin ibn-i Arabi, Mürsiye şehrinde doğmuş; Kuzey Afrika'yı dolaşıp, bir süre Mekke'de ikamet ettikten sonra Şam'a yerleşmiştir. Futuhat adlı eseri meşhurdur.)

- Diğer: İbn-i Meymun (Meimonides), İbn-i Cabir, İbn-i Meyyan, İbn-i Cübeyr.

Hiç yorum yok: