Atatürk'ün ilkeleri ve inkılapları arasındaki ilişki nedir?

ATATÜRK İLKELERİNİN AMAÇLARI VE ORTAK ÖZELLİKLERİ

► Atatürkçü düşünce sistemini kurmayı ve geliştir­meyi amaçlar.
► Aklın ve bilimin öncülüğünde, Türk milletini çağ­daş uygarlık seviyesinin üstüne çıkarmayı he­defler.
Türk toplumunun ihtiyaçlarından doğmuştur.
► Akla ve mantığa uygundur.
► Atatürk tarafından hem sözle hem de uygulama ile belirlenmiştir.
► İlkeler bir bütündür. Birbirlerinden ayrılamazlar.

İNKILAPLAR

Cumhuriyet döneminde; Hukuk alanında Eğitim alanında Sosyal alanda Ekonomi alanında inkılaplar yapıldı.

Siyasi alanda ise,

+ Saltanatın kaldırılması 1 Kasım 1922

+ Ankara'nın başkent olması 13 Ekim 1923

+ Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim1923

+ Halifeliğin kaldırılması 3 Mart1924

+ Çok partili hayata geçiş denemeleri yapılmıştır.

A) Hukuk Alanında Yapılan İnkılapların Sebepleri

Ø Osmanlı Devleti'nde hukuk birliğinin olmaması

Ø Kadın-erkek eşitliğinin olmaması

Ø Çağın ihtiyaçlarını karşılayacak yeni bir hukuk sitemine ihti­yaç duyulması

Ø Devlete laik bir karakter kazandırma düşüncesi

TEŞKİLAT-I ESASİYE'NİN KABULÜ 20 OCAK 1921

Ø 23 Maddedir.

Ø Kısa olmasının nedeni o zamanın olağanüstü şartları ve acil ihtiyaçları karşılamak için hazırlanmış olması.

Ø Güçler birliği ilkesi hakimdir.

Ø TBMM yasama ve yürütme yetkisine sahiptir

Ø Meclis Hükümeti sistemi vardır.

Ø TBMM'nin üstünde güç yoktur.

Ø Amasya Genelgesi ile gelişen milli hakimiyet ruhuna resmi bir kimlik verilmiştir.

Ø Bu Anayasaya devletin yönetim şekli (cumhuriyet)29 Ekim 1923'de eklenmiştir.

1924 ANAYASASI'NIN KABULÜ 20 NİSAN 1924

Ø Gerçek hayatın ihtiyaçlarına cevap veren bir anayasadır.

Ø Egemenlik kayıtsız şartsız millete verilmiştir.

Ø Vatandaşın haklarının korunması için Danıştay kurulmuştur.

Ø 1928'de Anayasadan "devletin dini İslam’dır" ibaresi çıkarılmıştır.

Ø Kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmiştir.

Ø 1937'de Atatürk ilkeleri anayasaya girmiştir.

Ø Günün şartlarına göre en çok değişikliğe uğrayan Anayasa­dır

Ø 1960'a kadar yürürlükte kalmıştır.

- İsviçre Medeni Kanunu'nun kabulü 17 Şubat 1926

- İsviçre Borçlar Kanunu'nun kabulü 8 Mayıs 1928

- Alman Ticaret Kanunu'nun kabulü 10 Mayıs 1928

LAİKLİĞE GEÇİŞ AŞAMALARI

1. Saltanatın Kaldırılması 1 Kasım 1922

İlk aşamadır.

2. Halifeliğin Kaldırılması 3 Mart 1924

En önemli aşamadır.

3. Şer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılması 3 Mart 1924

4. 3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Kabulü

5. Tekke-Zaviye ve Türbelerin Kapatılması 30 Kasım 1925

6. Medeni Kanun'un Kabulü 17 Şubat 1926

7. Devletin Dini İslam'dır" Maddesinin Anayasa'dan çıkarılması 10 Nisan 1928

8. Laikliğin Anayasa'ya girmesi 5 Şubat 1937

İsviçre Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sebepleri

+ Çağın ihtiyaçlarına uygun akılcı çözümler getirmesi

+ Avrupa'da yapılan kanunların en yenisi olması

+ Aile hukukunda kadın-erkek eşitliğine yer verilmesi

Medeni Kanunu'nun Kabul Edilmesinin Sonuçları

+ Kadın - erkek eşitliği sağlandı.

+ Yeni Türk devletinin yapısına uygun bir hukuk sistemi getirildi.

+ Ülkede hukuk birliği sağlandı.

+ Patrikhanenin dini konuların dışındaki yetkileri kaldırıldı.

+ Azınlıklar Lozan'da tanınan kendi kanunlarıyla yönetilme hakkından vazgeçerek Türk kanunlarına tabi oldular.

B) Eğitim Alanında Yapılan İnkılaplar

Ø Medreselerin kapatılması ve Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)

ü Eğitimde birlik sağlandı.

Ø Latin harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)

ü Öğrenim kolaylaştı.

Ø Millet mekteplerinin açılması (1 Ocak 1929)

Ø Türk Tarih Kurumu'nun kurulması (15 Nisan 1931)

ü Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø Türk Dil Kurumu'nun kurulması (12 Temmuz 1932)

ü Milliyetçilik ilkesi ile ilgilidir.

Ø Üniversite reformunun yapılması (1933)

C) Sosyal Alanda Yapılan inkılaplar

Şapka ve Kılık - Kıyafet (25 Kasım 1925)Kanunu'nun Kabulü

ü Giyim-kuşamda çağdaşlaşma sağlandı.

Tekke-Zaviye ve Türbelerin (30 Kasım 1925)kapatılması

ü Miladi Takvimin kabulü (26 Aralık 1925)ve uygulanmaya başlaması (1 Ocak 1926)

Uluslararası ölçü ve tartının kabulü (1 Nisan 1931)

ü Uluslararası ticari ilişkilerde kolaylık sağlandı.

Soyadı Kanunu'nun kabulü (21 Haziran 1934)

ü Kişilerin toplum hayatında kolayca tanınmaları sağlandı.

Hafta tatilinin Cuma gününden Pazar gününe alınması (1935)

ü Uluslararası ilişkilerde düzen sağlandı.

Kadın Haklarındaki Gelişmeler

ü Medeni Kanun'un kabulü (17 Şubat 1926)

ü Belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi (3 Nisan 1930) -> İlk siyasi haktır.

ü Muhtar olma hakkının verilmesi (26 Ekim 1933)

ü Milletvekili seçme- seçilme hakkının verilmesi (5 Aralık 1934)

D) Ekonomi Alanındaki İnkılaplar

ü İzmir I. İktisat Kongresi ve Misak-ı İktisadi’nin kabulü 17 Şu­bat 1923)

ü Özel girişimlerin desteklenmesi

ü Sanayiyi teşvik edecek kanunların çıkarılması

ü Yurtta hammaddesi olan sanayi kollarının geliştirilmesi

ü İlk özel bankanın (İş bankası) kurulması (1924)

ü Aşar (öşür) vergisinin kaldırılması (17 Şubat 1925) –

v Köylü rahatladı.

ü Kabotaj Kanunu'nun kabulü (1 Temmuz 1926)

v Denizlerimizde ve limanlarımızda ticaret yapma hakkının alınması

ü Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun kabulü(28 Mayıs 1927)

ü Beş yıllık kalkınma planının hazırlanması (1934) -

ü Devletçi ekonomik bir politika izlenmiştir.

ü Etibank ve Maden Tetkik Arama (1935) Enstitüsü'nün kurulması

Atatürk İlke ve İnkılaplarının Dayandığı Esaslar

Atatürk ilke ve inkılapları bazı esaslara dayanır. Bunlar:

*Millî tarih bilinci,

*Vatan ve millet sevgisi

*Millî dil

*Millî bağımsızlık ve özgürlük

*Egemenliğin millete ait olması

*Çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine yükselme

*Millî kültürün geliştirilmesi

* Türk milletine inanmak ve güvenmek

*Millî birlik ve beraberlik

* Ülke bütünlüğü

* Barışçılık

* Akılcılık.

Atatürk İlkeleri

Atatürk inkılapları belli ilkeler doğrultusunda gerçekleştirdi. Atatürk, ilkeleri ile yapılan inkılapları bir arada inceleyelim:

1.) Cumhuriyetçilik : Devletin cumhuriyet ile yönetilmesini öngörür. Demokrasiye dayanır. Cumhuriyet yönetimi topluma demokrasiyi yerleştirir. Kişinin hak ve özgürlükleri cumhuriyet yönetimi ile güvenceye alınmıştır. Seçimler demokratik ortamda yapılır. Saltanat kaldırıldı. Padişahın milletimiz üzerindeki egemenliği son buldu. Cumhuriyet ilan edilerek ülkemizin yönetim şeklinin adı konuldu.

2.) Milliyetçilik : Milleti sevmek, milleti yüceltmek amacını benimsemek ve bu yolda

yürümektir. Bu ilke birleştirici ve bütünleştiricidir. Atatürk’e göre kendini Türk sayan, Türk olarak yaşayan herkes Türk’tür. TBMM açıldı, Türk Dil Kurumu açıldı. Türkçemiz gelişti. Atatürk milliyetçiliği,”yurtta barış, dünyada barış” ilkesini benimser.

3.) Halkçılık : Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkesinden doğmuştur. Millî egemenliğin sahibi halktır. Halk, devletin yönetiminde tek söz sahibidir. Herkes eşittir. Soyadı Kanunu çıkarıldı. Ulaşım sorunu çözüldü. Halkın sosyal yaşamı kolaylaştı.

4.) Devletçilik : Bu ilkenin amacı ülkeyi hızla kalkındırmaktır. Atatürk her alanda çağdaş

ve güçlü bir Türk Devleti kurmak istemiştir. Devlet, ülkedeki ekonomik kaynakları belirler, kullanıma açar. Girişimcilere yardım sağlar. Halkın ekonomik, kültürel ve sosyal alanlardaki gelişimini destekler.

5.) Laiklik : Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Laik devlet anlayışında din ve vicdan hürriyeti vardır. Laiklik, devlet yönetimini din kuralları yerine akla ve bilime dayandırır. Ülkemizde din ve vicdan özgürlüğü vardır. Devlet, halkın dini inançları için uygun koşulları oluşturur. Halifelik kaldırıldı. Ülke yönetiminde din kurallarının belirleyici olması önlendi. Medeni kanun kabul edildi.

6.) İnkılapçılık : Eskiyi, kötüyü kaldırıp yerine yeniyi, iyiyi ve güzeli koymaktır. Amaç her yönü ile çağdaş bir toplum hâline gelmektir. Çağa ayak uydurmayı ve çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşmak için yapılan inkılapların bütünüdür. TBMM açıldı. Saltanat kaldırıldı. Cumhuriyet ilan edildi. Türk Dil Kurumu kuruldu. Halifelik kaldırıldı. Medeni Kanun kabul edildi. Soyadı Kanunu çıkarıldı.

Atatürk ilkelerine Sahip Çıkmak ve Devamlılığını Sağlamak

Türkiye Cumhuriyeti’nin temeli Atatürk ilkeleridir. Türkiye Cumhuriyeti’ni korumak, ilkelerinin devamlılığını sağlamak ise Türkiye Cumhuriyeti’ni yaşatmak demektir. Atatürk ilkelerini öğrenmekle kalmamalı; korumalı, geliştirmeli ve davranış hâline getirmeliyiz. Atatürk ilkeleri milletimiz çağdaş uygarlık seviyesine ulaştırmayı amaçlar.

İlkeler Yapılan İnkılaplar

Cumhuriyetçilik Saltanatın kaldırılması

Milliyetçilik Eğitim birliğinin sağlanması

Halkçılık Türk medeni kanununun kabulü

Devletçilik Ekonomik alanda yapılan yenilikler

Laiklik Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması

İnkılapçılık Yapılan bütün inkılaplar