1921'den Günümüze Anayasalarımız, 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Konu Anlatımları

1921'DEN GÜNÜMÜZE ANAYASALARIMIZ:

1921 ANAYASASI ( TEŞKİLAT-I ESASİYE'Sİ)

Cumhuriyetin ilanından önce Kurtuluş Savaşı devam ederken kabul edilen bir anayasadır.
Ayrıntılı olmayan kısa bir anayasa olup hak ve özgürlüklere yer vermemiştir.
Yasama, yürütme ve yargı güçleri TBMM'de toplanmıştır. (Güçler birliği)
Milli egemenlik ilkesinin kabul edildiği ilk anayasadır.
Türk tarihinin en kısa süreli anayasasıdır.
TBMM Başkanı aynı zamanda Devlet Başkanı'dır.
İlk ve tek yumuşak (kolay değiştirilebilir) anayasadır.
Kuvvetler birliği ilkesini benimsemiştir.
Hükümet, seçtiği vekiller tarafından yönetilir.
Seçimler iki yılda bir yapılır.Hangi ilin başkent olacağına karar verilmemiştir.

1924 ANAYASASI:


Cumhuriyet döneminin ilk anayasasıdır.
36 yıl yürürlükte kaldığı için en uzun süreli anayasamızdır.
1937 yılında Atatürk ilkeleri bu anayasaya girmiştir.
En uzun süreli anayasadır.
En çok değişiklik yapılan anayasadır.
Kişi hak ve özgürlükler tanınır.
Sosyal haklara yer verilmez
Devletin yönetim şekli cumhuriyettir.
Devletin dini İslam, başkenti Ankara ve dili Türkçe'dir.
Devletin başkenti, rejimi ve bayrağı değiştirilemez.
Yasama ve Yürütme yetkileri meclise aittir.
Yargı, bağımsız mahkemelerce yürütülür.
Seçimler dört yılda bir yapılır.Not: Devletin dini İslam'dır maddesi 1928 yılında anayasadan çıkarıldı.

1961 ANAYASASI:

Temel insan hak ve özgürlüklerine en fazla yer veren anayasamızdır. Bu nedenle en özgürlükçü anayasamızdır.
Yasama, yürütme ve yargı organları (güçleri) birbirinden tamamen ayrılmıştır. Böylece "Güçler Ayrılığı" kesinleşmiştir.
Devletin "sosyal devlet" özelliği öne çıkartılmıştır.
1982 ANAYASASI:

Bugün kullandığımız anayasamızdır.
1961 Anayasası'nın getirmiş olduğu özgürlüklerde kısıtlamaya gitmiştir.
İnsanların demokrasi bilinci geliştikçe, toplumsal ihtiyaçlara göre günümüze kadar birçok değişiklikler yapılmıştır. 1982'de kısıtlanan hak ve özgürlüklerin kapsamı giderek genişletilmiştir.
Anayasamızın Değiştirilemeyecek Maddeleri:

Devletin Şekli
Madde-1: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. Cumhuriyetin nitelikleri (özellikleri) Madde-2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, mili dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir.

Devletin Bütünlüğü, Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı ve Başkenti
Madde-3: Türkiye devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçe'dir. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Milli marşı "İstiklal Marşı'dır. Başkenti Ankara'dır.

Değiştirilemeyecek hükümler: Madde-4: Anayasamızın 1'inci maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2'inci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3'üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklifi verilemez.

Yasaların İnsanlar İçin Önemi:
Yasalar toplum hayatının barışını, huzurunu ve güvenliğini sağlamak için hazırlayıp uygulanır. Yasalar sayesinde herkes nasıl davranacağını, hak ve ödevlerinin neler olduğunu bilir. Bu sayede belirsizlikler ortadan kalkar.

Yasalar insanların yaşamını ve sağlığını da korur. Örneğin kapalı yerlerde sigara içmeyi yasaklayan yasa, oradaki insanları sigaranın verdiği zararlardan korur.

İnsanlar yasalara uymamaları durumunda toplumdaki huzur ve güven ortamı bozulur. Bu durumda toplumda kargaşa yaşanır. Devlet buna sebep olanları cezalandırır.

Bir yasanın yapılmış olması o yasanın sorunları çözeceği anlamına gelmez. Yasanın uygulanması ve ilgililerin bu yasaya uyması durumunda yasa amacına ulaşmış olur.