Himalaya Dağları
Himalaya sözcüğü Sanskrit dilinde "kar barınağı" anlamına gelir. Dünyanın en yüksek sıradağları olan Himalayalar için bu çok yerinde bir addır. Dünyanın en yüksek dağı Everest de bu sıradağlar içinde yer alır. Himalaya Dağları Asya kıtasında, Hindistan ve Pakistan'ın kuzey sınırları boyunca, batıda İndus Irmağı'ndan, doğuda Brahmaputra Irmağı'na kadar, 2.500 km uzunluktadır. Himalayalar'ın kuzey kesiminde Tibet Yaylası vardır. 250 km genişliğindeki orta kesimi derin vadilerle kesilen yüksek kayalık dağlardan oluşur. Himalayalar'ın güç erişilir dorukları dünyanın her yanından dağcıları bu bölgeye çekmektedir
Yazları, Bengal Körfezi'nden gelerek Ganj Irmağı vadisini yalayan muson rüzgârları dağ sıralarının alçak kesimlerine bol yağmur getirirken, yükseklere kar yağdırır. 4.500 metrenin üstündeki dağlardan yıl boyunca kar kalkmaz. Himalayalar'da 70'in üstünde doruk bulunduğu ve bunların 6.000 metreden yüksek olduğu düşünülürse bu bölgenin ne kadar karlı olduğu anlaşılır. Yolcuların kullandığı geçitler bile deniz düzeyinden genellikle 3.500 metreden daha yüksekte ve karla örtülüdür.
İnsanlar ve Ekonomi
Himalayalar'ın karlı yamaçlarında ve düzlüklerinde bu dağları, sınırları içine alan ülkelerden insanlar yaşar. Bunlardan Nepalli Şerpa-lar rehberlik ve dağcılıkta çok ustadır. Himalayalar'da bulunan bir başka krallık da Bhutan Krallığı'dır. Daha alçak bölgelerde ise Pakistanlı, Hintli, Çinli ve Tibetliler yaşamaktadır.
Tarıma elverişli bayırlar ve vadiler dışında nüfus oldukça seyrektir. 1.800-2.100 metrenin altında, özenle teraslanan ve sulanan alanlarda pirinç, kışın ise aynı topraklarda buğday, arpa ve hardal otu yetiştirilir. Sulaması güç alanlara ise mısır ve darı ekilir. Sütünden ve gücünden yararlanmak amacıyla inek ve yak (bak. Yak) beslenir. 2.100 metrenin üzerindeki topraklarda yalnızca yaz aylarında buğday, arpa, patates yetiştirilir. Buralarda kayısı ve elma gibi meyve ağaçları da vardır. 3.600 metreden yüksekteki topraklar işlenemez. Ne var ki, koyun ve keçi sürüleri yazları 4.300 metre yükseklikteki otlaklara yayılır; kışın ise dağların eteklerine iner.
Güneyde yaşayan halk ve yabancı turistler, ovaların yaz aylarındaki boğucu havasından kaçarak yükseklerdeki yerleşme yerlerine akın eder. En bilinen yazlıklar arasında Hindistan'da Simla ve Darciling ile Pakistan'da Murree sayılabilir. Jhelum Irmağı, Srinagar kenti ve içinde birkaç gölün de olduğu Keşmir vadisi çok çekici, turistik bir bölgedir.
Toprak, Bitki Örtüsü ve Yabanıl Yaşam
Himalaya Dağları'nın öbür birçok dağa göre daha yakın bir zamanda, Doğu Afrika'dan kopan Hindistan'ın Asya kıtasıyla çarpışması sonucu oluştuğu sanılmaktadır. Dağların güney sırtlarında sık sık depremlerin olması, bu oluşumun sürmekte olduğunu düşündürmektedir. Bu sarsıntılar bazen önemli yer kaymalarına neden olur. Bir kez bir dağ olduğu gibi vadiye kayarak Assam'daki bir ırmağın kollarından birini kapatmış ve büyük bir taşkına neden olmuştu. Kuzey Hindistan'ın pek çok ırmağının kaynağı Hhnalayalar'dadır. Halk, bu ırmaklardan bazılarını, özellikle de Ganj Irmağı'nı kutsal sayar. Himalayalar'ın kuzeybatısındaki Karakurum Sıradağları'nda 7.500 metreden yüksek 20 doruk vardır. K2 olarak da bilinen Godvvin-Austen Doruğu da bunlardan biridir.
Himalayalar'a tırmanan dağcılar, yükseklere çıktıkça soğuyan havaya bağlı olarak bitki örtüsünün de değiştiğini gözler. Dağların güney eteklerinde yüksekten gelen suların ovaya yayıldığı bölge, sazlıklarla kaplıdır. Eteklere doğru, odunu tikağacınınkine benzeyen söğüt ağaçlarından sık ormanlar ve kalın bambu kümeleri görülür. Darciling yakınlarında ormanlar temizlenerek, yüksekliği en çok 1.500 metreye varan bu alanlarda çay yetiştirme çiftlikleri kurulmuştur. 1.500-3.000 metre arasında ise her,yıl yaprak döken meşe, huşağacı, kestane ve güzel kokulu manolya ağaçlarından oluşan ormanlar bulunur. Daha yükseklerde köknar, ladin gibi iğneyapraklı ağaçlarla, ormangülü çalılıklarına rastlanır.
Himalayalar'ın güney eteklerinde, ormanlarla örtülü bataklıklarda bizon, gergedan gibi hayvanlar yaşar. Eskiden çok sayıda olan Hint gergedanı, misk geyiği ve Keşmir geyiğinin soyu tükenmektedir. Tibet bölgesinde ise tilki, kurt, sansar, dağ keçisi, yaban eşeği ve antilop yaşar. Yükseklerde, karlar arasında, "Yeti" (Canavar Karadam) olarak bilinen ve hakkında pek çok efsane bulunan bir yaratığın yaşadığı söylenir. Varlığı, fotoğraf, film, ayak izi ve kıl tutamlarıyla kanıtlanmaya çalışılmışsa da bugüne kadar böyle bir hayvana rastlanmamıştır. Himalayalar'da saksağan, baştankara, dağ kargası, kızılkuyruk gibi kuşlardan başka, çeşit çeşit kelebek vardır; ırmaklarında bir tür yayın balığı yaşar. Dağlarda zengin maden yatakları bulunmakla birlikte, bu madenlere ulaşmak güç olduğu için bölgede madencilik gelişmemiştir. Himalayalar'da demiryolu yoktur. Ulaşım, yüksek geçitlerdeki dik patikalar ya da havayoluyla sağlanır. Patikalar kamyon ve yük arabaları için çok dar olduğundan taşımacılıkta yaklar, hatta keçi ve koyun kullanılır.
MsxLabs & TemelBritannica
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder