27 Mart 2013 Çarşamba

Demokrasinin Temel İlkeleri 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Notları

DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİ NELERDİR

Millî Egemenlik
Ø Demokraside egemenlik millete aittir. Mil­let bu hakkını temsilcileri (milletvekilleri) aracılı­ğıyla kullanır. Yönetenler, gücünü milletten alır. Hiçbir kimse, zorla iş başına gelemez. Bu esas, anayasamızda şöyle belirtilmiştir: "Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir."

Hürriyet ve Eşitlik
Ø Demokraside, hürriyet ve eşitlik esastır. Hürriyet, başkalarına zarar vermeden her şeyi yapabilmektir. Bütün insanlar hürdür. Herkes, serbestçe düşünür ve düşüncelerini açıklayabilir.
Ø Eşitlik, hiçbir ayrım olmaksızın herkesin kanun önünde aynı haklara sahip olmasıdır. Hiç kimseye din, dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşüncesin­den dolayı farklı işlem yapılamaz.


Siyasi Partiler
Ø Demokratik yönetimlerde, ülke sorunları­nın çözüm yolları üzerinde aynı düşünceyi payla­şan insanlar bir siyasi parti kurabilirler. Vatan­daşlar, bu siyasi partilerden birine üye olabilirler. Ülkemizde Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ilk kuru­lan parti Halk Fırkası'dır. Fırka parti anlamına ge­lir. Cumhuriyetin ilanından sonra partinin adıCumhuriyet Halk Partisi olmuştur.
Ø Siyasi partiler, anayasa ve ilgili kanun hü­kümlerine uygun olarak faaliyetlerini sürdürürler. Siyasi partilerin hepsi, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü kabul eder. İnsan hakları­na saygılıdır. Millet egemenliğini esas alır. Demok­ratik ve laik cumhuriyet ilkelerine bağlıdır.
Ø Demokrasilerde hükümeti kurma görevi, genellikle seçimler sonucunda en çok milletvekil­liği kazanan partiye verilir. Hükümeti kuran partiye iktidar partisi denir. Diğer siyasi partiler ise mu­halefet partileri olarak adlandırılır. Siyasi partiler, demokrasinin vazgeçilmez unsurlarındandır.


1946 yılında Türkiye'de ilk kez birden fazla partinin katıldığı seçimler sonucunda çok partili hayata geçildi.




Demokrasinin Öğeleri
§ Hâkimiyetin asıl sahibi halktır.
§ Kişi hak ve özgürlüklerine yer verilir.
§ Herkes tek ve eşit oy hakkına sahiptir.
§ Toplum içinde yaşayan insanlar eşit hak­lara sahiptir.
§ Yönetenler halk tarafından belli aralıklar­la yapılan seçimler sonucunda göreve gelir.
§ Azınlıkta kalanların haklarına saygılı bir çoğunluk yönetimi sağlanır



YAŞAYAN DEMOKRASİ

Ø Seçme ve seçilme demokrasinin temel özelliklerindendir. Bu temel özellik seçim kanun­larında bazı maddelerle belirtilmiştir.
Bunlar;
Ø Madde 2: Seçimler serbest, eşit, tek dereceli genel oy esaslarına göre yapılır. Seçmen, oyunu kendisi kullanır. Oy, gizli verilir. Oyların sayımı, dö­kümü ve tutanaklara bağlanması açık olarak yapılır.
Ø Madde 6: On sekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı, seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.
Ø Madde 14/2: Oyunu kullanan seçmenin par­mağının işaretleneceği özel boyayı ithal veya imal ettirmek, sandık kurullarında zamanında bulun­durmak ve saklamak devletin görevlerindendir.
Ø 1995 yılında yapılan bir değişiklik ile partilere üye olma yaşı 18’e indirildi. Siyasî partilerin kadın ve gençlik kolları kurmalarını, yurt dışında örgütlenmelerini yasaklayan hüküm kaldırıldı.
Ø Yükseköğretim elemanları ile yükseköğretim öğrencilerine siyasi partilere üye olma hakkı getirildi.
Ø 1995 yılında milletvekili sayısı 450'den 550'ye çıkarıldı.

Hiç yorum yok: