ABAKÜS
Toplama, çıkarma gibi basit aritmetik işlemlerini yapmak için rakamlar yerine boncuk ya da yuvarlak pulların kullanıldığı basit bir hesap aracıdır. Bu gün sayı sayarken ya da hesap yaparken kullandığımız rakamları Hintliler bulmuş, günümüzden 1.000 yılı aşkın bir süre önce de bu rakamlar Araplar aracılığıyla Avrupalılar’ a tanıtılmıştır.
Arap rakamları olarak bilinen bu simgesel işaretler bulunmadan ve yazılı hesaba geçilmeden önce bir çok ülkede hesap yapmak için abaküs denen bir sayma tahtası ya da sayma çerçevesi kullanılırdı. Abaküs sözcüğü Eski Yananca kökenlidir. İsa’dan önceki yüzyıllarda Eski Yunanlılar ve Romalılar, tahta bir levhanın ya da düz bir toprak parçasının üzerine dizdikleri çakıl taşlarını ya da metal pulları oynatarak hesap yaparlardı. Sonraları, sayma pullarının ya da boncukların bir uçtan öbür uca gerilmiş tellere ya da dikey olarak yerleştirilmiş tahta çubuklara dizilmesiyle abaküs bir çerçeve biçimini aldı.
Çerçeve biçimindeki ilk abaküslerde, bir çubuktaki on boncuk hemen solundaki çubuğun tek bir boncuğuna eşitti. Böylece herhangi bir sayı ayrı çubuklara dizilmiş boncuklarla gösterilir, toplama ve çıkarma işlemleri ise, boncuklar bir çubuktan öbürüne aktarılarak yapılırdı.
Eski Yunanlılar ve Romalılar’ dan başka Eski Mısırlılar, Hintliler ve Çinliler de abaküs kullandılar. Sıfır (0) ilk kez ayrı bir işaretle gösterildiği Arap rakamlarının tanınmasından sonra Avrupa’da abaküs kullanılmaz oldu. Ama Çin, Japonya, Ortadoğu ve SSCB’ deki halklar, özellikle ticaret yaşamında daha uzun süre bu araçtan yararlandılar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder